Kontranapad

U čijim su rukama sportski klubovi u Srbiji

Ođe sam ja gazda

Ugledni sportski novinar Miroslav Vislavski objašnjava zašto se ne donosi zakon o sportu. I naslućuje ko će biti novi vlasnici srpskih sportskih klubova.

Miroslav Vislavski

    Da li će se sport privatizovati sa Zakonom, ili će privatizacija sporta biti okončana pre nego Srbija dobije zakonski okvir za promenu svojinskog položaja sporta? To je pitanje koje nakon punih osam godina od preuzimanja vlasti od strane takozvanih demokratskih snaga i danas izaziva pažnju ljudi sporta, jer Zakon o sportu još uvek nije u skupštinskoj proceduri, niti izgledan i pored želje i tvrdnji odgovornih iz Ministarstva sporta da će ga Srbija ove godine konačno dobiti. Realnost života nameće rešenja i uspostavlja praksu koja nije zakonski utemeljena. Veliki broj klubova je u teškoj situaciji, mnogi u dilemi kako i kuda dalje i da li je isplativo žilaviti se i egzistirati ispod svakog dostojanstva, daleko od crte koja označava minimum. Nisu obezbeđeni zakonski uslovi za privatizaciju, nisu stvorene pretpostavke da sponzorstvo sporta bude stimulisano od države kroz poresku politiku ili na drugi način, državni i organi lokalne samouprave su nemi posmatrači anarhije koja se utemeljuje u prinudnoj svojinskoj transformaciji sporta, a sa druge strane poročni i asocijalni život  prerastao je fazu krize i doživljava razmere katastrofe u koju poniru mladi, odajući se drogi, alkoholizmu, kriminalu...
U takvom ambijentu u kome se tvrdi da su fudbalski klubovi "udruženja građana" jer su po tom zakonu i registrovani, bez obzira što je usvojen još u nekadašnjoj SFRJ, u praksi imamo klubove za koje se smatra da su privatno vlasništvo. Primeri poput FK "Srem" iz Sremske Mitrovice čiji je "sponzor" (čitaj: gazda), Vićentije Petrović iz Beograda, beogradskog FK "Rada" sa čelnikom Rankom Stojićem, jedinim fudbalerom po pedigreu u konkurenciji mnogih novokomponovanih lidera srpskog fudbala, FK "Borac", koga oličava gospodin Kostić (ne Miodrag, koji više nije šećerni magnat i nakon što je zadovoljio svoje prohteve i potrebe u FK "Vojvodina" nije više ni u fudbalu), zatim, FK "Banat" iz Banatskog Dvora, koji finansira i kontroliše Mirko Vučurević, vlasnik fabrike satova Nivada iz Švajcarske ili "Voždovca" iz Beograda koji se vezuje za biznismena iz inostranstva Zdravkovića, ili "Hajduka" iz Kule kod koga je znak jednakosti, Nikola Džomba koji je to pravo
stekao po osnovu poslovnih kombinacija sa poznatom kompanijom Rodić MB, to najbolje potvrđuju! Tu su i drugi, vrlo zanimljivi primeri zaljubljenika u klubove koji su sa
tradicijom, statusom i pomalo - imovinom, ali svi u bezizlazju! FK "Vojvodina" iz Novog Sada je bila pred gašenjem kada su tadašnji kontrolori kluba, momci sa severa, poznati pod nazivom "Firma", sa polovinskom većinom u Skupštini kluba, u okolnostima ignorisanja kluba od Gradske uprave, na njegovo čelo doveli Ratka Buturovića. Ubrzo je usledila promena Statuta po kojoj je Bata Kan Kan postao apsolutni gazda, čija je odluka mogla da pobija odluku organa kluba. Sa svojim izabranicima, među kojima su bili ljudi iz "biznisa", preporodio je klub na očigled nemih posmatrača iz gradske uprave i celokupne javnosti. Kako? Teško je poverovati svojim parama, u okolnostima kada se "Vojvodina" lišavala svojih talenata poput Gojka Kačara,  od čijeg transfera je inkasiran trogodišnji budžet Kluba. Okolnosti pred kojima se našao na opšte iznenađenje javnosti zbog navodnih protivzakonitih radnji u fudbalu, u prvi plan su izbacile kao sledbenike Bate Kan Kana u gospodi Mirku Dubroji i Vojislavu Gajiću, novim sugrađanima Novosađana od devedesetih, koji su sa svojim kapitalom iz Hrvatske razvili velike biznise u Novom Sadu i Srbiji i koji odavno navijaju za "Vojvodinu", jednako kao i njihov selektor. Na zadivljujući način su sagradili objekte po evropskom modelu u SC Vujadin Boškov, koji je vlasništvo Udruženja građana FK "Vojvodina"! I tu leži tajna svakojake privatizacije koja se sprovodi van zakonskih okvira. Formalno ne, ali suštinski - da! Jer, nikada javnosti nije prezentirano koliko su svoga novca uložili u gradnju velelepnog prostora. Odluku o gradnji su donosili oni, jer imaju statutarni legitimite izabranih bez obzira da li su ti i takvi objekti bili neophodni. Ako su sredstva poreklom sa njihovih konta "pozajmljena", onda bi zanimljiv bio odgovor - pod kojim uslovima su pozajmljene pare. Ako su to avansi za neku buduću, zakonitu privatizaciju, eto nam odgovora čija će "Vojvodina" biti nakon donošenja zakona na čijim će se osnovama privatizovati, a do tada se gradi (već izgradila) svest o sadašnjem svojinskom statusu kluba, pa će zakonita privatizacija lako biti prihvaćena u javnosti!

Sličan model se gradi u slučaju "Spartak Zlatibor voda", koji simbolizuje dvojac bogataša Knežević - Simović, poznati u Subotici, a u Srbiji preko sporta su se plasirali kao sponzori "Partizana" ili "Crvene Zvezde". Razlika je u tome što se "Spartak" decenijama nekome nudi i stalno je "u bunaru". U ruke novih gazda dospeo je više voljom lokalnih struktura i preporukom Toleta Karadžića, nego njihovom sopstvenom težnjom. Oni su pokazali svoje umeće.  Po modelu Željka Ražnatovića Arkana, koji je od nižerazrednog "Obilića" napravio šampiona skraćene Jugoslavije, subotički dvojac je gradeći status i brend Horgoškog kluba koji se takmičio u podsavezu kada su ga preuzeli pod starateljstvo, kao "Zlatibor voda" dospeo na prag prve lige. Fudbal je devedesetih godina prošlog veka bio prava meka i utočište novokomponovanim "biznismenima" i kriminalcima različitog formata. Sa "Đinđićevom demokratijom" je, kao i u vreme Miloševićevog režima, ostao izazov ljudima kapitala čije poreklo nikada nije zainteresovalo državu. I tu je komparativna prednost onih koji nemaju posebne veze sa razvojem i istorijom fudbala, ali su ga naprasno zavoleli bez obzira što nikada nije bio prljaviji i dekadentniji, u odnosu na one koji su ga razvijali, ljuljali, negovali, pomalo prljali i davili, ali sa dušom koja ga je i takvim činila posebnim i zadržala najpopularnijim i kod onih najbrojnijih, onih koji više ne dolaze na stadione Dakle, rezultati  kadrovske transformacije u fudbalu iz devedesetih i sledbenici njihovih ideja danas u najvećoj meri vode srpske klubove, trguju sa talentima ovog podneblja i još kao "fudbalsku nedonoščad" ih prodaju kao roblje, unovčavaju, a da nisu ulagali u njihov razvoj. Oni na njih jednostavno polažu tapiju, ne ulažući poseban svoj (bez obzira na poreklo) pozamašni kapital. Na potencijalu unovčenih talenata održavaju goli život nekada autoritativnih klubova, ne hajući za kvalitet fudbalske igre koji se nudi građanima Srbije, ljubiteljima i poštovaocima fudbala. Tako ga dalje ružeći i uništavajući, postaju za retke pristalice sa praznih stadiona "mesije" koje čuvaju srpski fudbal. Uostalom, srbin je već dvadesetak godina u "bofl" životu,  ne samo fudbalskom. Kako je to dug period u kome stasava jedna generacija, nije ni čudo što prevladava svest koja je utemeljena na ništavnom vrednosnom sistemu od koga se grozi savremeni svet i potiskuje nas u kategoriju manje vrednih ljudi planete. Kažu to je "biznis", a oni su od boga poslati da nas uče poslu! Razumljivo, jer mi smo učeni poslu u okviru važećih zakona neke, ali sasvim sigurno uređene i organizovane države, a oni su talentovani za posao u državi bez zakona u kojoj njihova kreacija i poslovna sposobnost imaju visoki koeficijent intelektualnog kapitala, utemeljenog u vremenima prohibicije i proračunima poput šahovskih poteza inspirisanih "sicilijanskom odbranom". I dok nam se fudbal, a preko njega i sport u celini postepeno privatizuju van zakonskog okvira, država ili sportske organizacije ćute i posmatraju "spontano" spasavanje sporta od monopolista naših ili njihovih (uvezenih) para, a koji se u sport razumeju onoliko koliko u njemu prepoznaju svoj goli i jedini interes - trenutni ili kratkoročni. Razvoj i dugoročna koncepcija i politika ih ne interesuju. To ostavljaju nekim entuzijastima i aktivistima sporta koje sa druge strane detašira politika, ceneći da nisu obučeni u žuto! To ilustruju mnogi primeri, a tipičan je iz Bačke Palanke u kojoj je Sportski savez, prvi u zemlji, opracionalizovao i doneo svoju  Strategiju razvoja sporta, utemeljenu na državnoj, koju je donelo Ministarstvo sporta i usaglašenom sa ovim dokumentom. U nameri da se predstave novoizabranom predsedniku Opštine, pripadniku Demokratske stranke Kosti Stakiću, koji je došao na mesto radikala Dragana Bozala, čelnici Sportskog saveza dr Nešić, dr. Grubor, mr. Kuburović, su u više navrata ignorisani od novog gradonačelnika koji odbija da ih primi. Šta više, krši opštinsku odluku iz 2003. god. kojom sva novčana davanja iz budžeta bačkopačanačkom sportu moraju da se realizuju preko Sportskog saveza opštine. Čelnici Sportskog saveza zbog toga najavljuju krivičnu prijavu i žestoku i upornu borbu protiv političkih moćnika i novih vlastodržaca.

    Dakle, oni koji rukovode klubovima i sportom, a nisu u Demokratskoj stranci, bez obzira na dosadašnji doprinos, na zasluge i žrtve, ako nisu "žuti" - ima da ih nema! Kako bi Šojić rekao: "Neće da može!" da se sport finansira sa "nenarodnim režimom" koji čine svi oni koji nisu "...za nama!" i nisu u žutom šinjelu! Ali, ako su to "ugledni biznismeni" koje je iznedrilo "demokratsko" društvo, bez obzira što nas pljačkaju ili nam uzimaju naše delo i našu muku, dobro su došli u svetlu budućnost evropskog kloniranja! Makar svi bili u neprirodnom odnosu koje među polovima ne prihvata crkva i sav normalan svet!