Pustoš

Strateški jug Srbije strateški propada

 

Život je tamo daleko

 

Oni koji su pobegli sa Kosova na jug Srbije, imali šta i da vide. Mada nema okupacije multinacionalnih sila, nema ni države Srbije. Vidljiva je samo propast

 

Nikola Vlahović

 

 

Dok traje svakodnevna drama u opštinama severnog Kosova, jug Srbije, to "kosovsko zaleđe", živi, bolje reći nestaje, zahvaljujući pre svega odsustvu brige državnih institucija kojima upravljaju sadašnje samozvane demokrate.

Samo jedan jedini put za deset godina, javno preduzeće Srbijašume u Kuršumliji uspelo je da napiše krivičnu prijavu Albancu sa Kosova zbog bespravne seče šume u ovoj opštini! A, prilika je bilo bezbroj...

Naime, ovakva kriminalna seča šuma duž administrativne linije sa Kosovom i Metohijom, odnela je u "prvoj demokratskoj deceniji" skoro 300.000 kubnih metara drveta! Albanci sa Kosova koji uglavnom organizovano, tokom noći, već godinama naoružani upadaju na teritoriju duž administrativne linije, glavni su izvršitelji planskog pustošenja glavnog resursa potkopaoničkih opština.

 

Uvek se nađe neki "babo"

 

Ali, dok srpske vlasti za deset godina ne mogu da uhvate nijednog Albanca u seči šuma, dotle je svakom Srbinu koji zaluta na teritoriji ovog dela Kosova obezbeđena smrtna presuda pre bilo kakvog prekršaja. Istina, tamo Srba više i nema niti idu u tom pravcu, uprkos tome što je opština Kuršumlija, svojim zapadnim delom, u dužini od punih 105 kilometara pogranična sa opštinom Podujevo na Kosovu.

Takođe, uprkos tome što je jedna od tri teritorijalno najveće opštine u Srbiji (poslednji popis je podsetio da su pojedina sela udaljena od grada i gradske administracije čitavih 50 kilometara!), Kuršumlija je doslovno na dnu prioriteta Vlade Srbije!

Sa druge strane, to je opština sa najvećom kilometražom etničkog i svakog drugog razgraničenja sa Kosovom, pa je samo zbog te činjenice ignorisanje ovog strateški izuzetno značajnog dela Srbije apsolutnu veleizdajnički čin.

Upravo zato što ovaj kraj nije prioritet srpskim demokratskim vladama u poslednjoj deceniji, broj siromašnih i nezaposlenih je narastao do nepodnošljivih razmera pa je lako sabrati one koji rade, ali niko tačno ne zna koliko je onih koji ne rade nego se snalaze. Zvanična statistika može da se "podiči" činjenicom da je takvih "neutvrđeni broj".

 Razvoj opštine je zaustavljen ranih devedesetih godina, a većina firmi i preduzeća je propala. Zahvaljujući boljševičkoj politici smenjenog ministra Dinkića, svojevremeno najprofitabilnija firma Kuršumlije, fabrika nameštaja ŠIK Kopaonik, poklonjena je firmi SIMPO Vranje, uz velike medijske pohvale za ovaj "izuzetni čin solidarnosti". A ko je tu kome pomogao, jasno je kao dan. Završilo se onako kako su starozavetni Jevreji propovedali: Uzmi od onoga koji nema! Jedini dobitnik je nesumnjivi vranjanski "babo" Dragan Tomić.

Procenjuje se da u Srbiji ima oko 40.000 napuštenih seoskih imanja i okućnica. Od toga se barem jedna četvrtina nalazi na području Kuršumlije, gde na jednom kvadratnom kilometru živi samo deset stanovnika!

A grad Leskovac, teritorijalno najveća opština u Srbiji, jer uključuje još dve bivše opštine, Grdelicu i Vučje. Tako je u gradskom parlamentu stvoren stalni, trostruki sukob interesnih grupa. U međuvremenu je pokrenuta akcija sa više strana za stvaranje čak četiri buduće opštine kao "izraz potrebe za realnim sagledavanjem niza lokalnih problema". Ali, čak i ako se to desi, ništa neće sačuvati od propadanja i nestajanja 140 okolnih sela. Onih sela iz kojih je nekada dolazila radna snaga, kultura i tradicija.

Smešno mali budžet Leskovca nije dovoljan ni za Leskovac. A od čega će te buduće opštine živeti, to ne znaju ni oni kojima su nove administracije preko potrebne. Vladu Srbije ne zanimaju ni eventualni dobitnici niti realni gubitnici takvog stanja. A iz ministarskih kabineta u Nemanjinoj ulici u Beogradu, priča o leskovačkoj egzistencijalnoj drami ravna je priči o leskovačkim pljeskavicama...

Pre više od jedne decenije, Kraljevo je u gradskoj sredini imalo 120.000 stanovnika (uključujući i petnaestak okolnih naselja). Sa površinom od 1.530 kvadratnih kilometara, Kraljevo je teritorijalno najveća opština Srbije. Ali, kao po nekom pravilu, što veća opština, to veća sirotinja! Da nije bilo prošlogodišnjeg zemljotresa (te prirodne katastrofe koju su u nekim medijima uporno nazivali "elementarnm nepogodom"!), srpska javnost ne bi ni znala koliko sirotinje u Kraljevu živi. Tek je velikim humanitarnim akcijama pokrenuta savest građana i probuđen osećaj dužnosti pojedinih državnih institucija. Od tada do danas okrečeno je dosta zgrada, sagrađeno dovoljno montažnih kuća, ali je Kraljevo i dalje privredni mrtvac. Ukratko, od pomoći se ne živi.

 

Lepa sela lepo propadaju

 

U oko 700 seoskih naselja u Srbiji živi manje od po stotinu stanovnika. Tačnije rečeno, 352 naselja su sa manje od pedeset, a 350 imaju između pedeset i sto stanovnika. Po pravilu, to su naselja bez mladih, i zato se i procenjuje da će za dvadeset-trideset godina potpuno opusteti.

Ovom broju od 702 naselja treba dodati možda još oko 350 onih koja su na popisu 2002. godine imala 100-150 stanovnika. Pošto u Srbiji (bez Kosova i Metohije) ima ukupno 4.528 sela, to znači da je opstanak skoro svakog petog našeg seoskog naselja pod velikim znakom pitanja.

Sa druge strane, u današnjim selima Srbije živi gotovo polovina stanovništva. Od toga šezdeset odsto njih se uopšte ne bavi poljoprivredom kao osnovnom delatnošću!

Nestanak stanovništva u sedamsto sela dovela su do toga da danas u mnogima od njih ima manje stanovnika nego što ih je bilo u XIX veku.

Tužna slika tog nestajanja su napuštene kuće kojih je 2002. godine u selima bilo 46.814. Ako se ovome doda i 144.178 kuća koje su označene kao "privremeno nenastanjene", to znači da je u selima Srbije oko 192.000 stambenih objekata - u kojima niko ne živi.

Večito ciničan govor statistike kaže da su u tom periodu čak 145.000 popisanih kuća označene kao "privremeno nenastanjene''. Lako je izračunati da je ukupan broj od 200.000 nenastanjenih objekata znatno povećan za deset godina. Takođe je prostom matematikom jednostavno doći do podatka da u tim kućama nedostaje oko 800.000 ljudi (ako je prosečno domaćinstvo u Srbiji četvoročlano).

A, koliko je tržišna vrednost tih napuštenih kuća, njiva, voćnjaka, šuma i livada, nikome u Vladi Srbije ne pada na pamet da izračuna. I da vidi šta će sa tim činjenicama...

Konačno, treba i to znati, lice srpske sirotinje udaljene od očiju visoke politike, ministara, državnih sekretara i raznih ispeglanih foliranata, izgleda prilično sumorno: svako drugo domaćinstvo u srpskim selima ustvari su minijaturne dvočlane zajednice ili samci u odmaklim godinama života (stare osobe preko 70 godina života).