Svedočenje
Članovi porodice Bungur govore o muslimanskim pokoljima Srba u opštini Čajniče 1993. godine

Zločin koji prekriva zaborav

Tabloid objavljuje delove video-dokumenata u kojima svedoče članovi porodica muslimanskih fanatika iz opštine Pljevlja, koji su 1993. godine izvršili ratne zločine nad srpskim stanovništvom u selima Trpinje, Šapići i Ponikve, koja pripadaju opštini Čajniče. Zbog zločina nad civilnim stanovništvom, podneta je krivična prijava (br. 14-2/02-230-4/93) 27. februara 1993. godine. No, ni dan-danas je nepoznato šta su Haški tribunal, ali i crnogorski istražni organi, preduzeli kako bi se rasvetlio zločin počinjen nad srpskim civilnim stanovništvom iz opštine Čajniče. Rezultata istrage nema, a dokazi postoje. Svedoci su saslušani pred ovlašćenim službenim licima u Čajniču.

Piše: Veselin Mugoša
Sela u opštini Čajniče napadnuta su 14. februara 1993. od strane naoružanih muslimana, najverovatnije regrutovanih iz okolnih muslimanskih naselja sa područja čajničke, rogatičke, višegradske i goraždanske opštine od pripadnika Armije BiH. Te snage brojale su oko 500 vojnika. Do srpskih sela provukli su se iz Goražda, preko jugoslovenske, odnosno crnogorske granice i teritorije (područje opštine Pljevlja) i time iznenadili nezaštićene meštane više srpskih sela.
Muslimanski fanatici izvršili su zločin nad srpskim stanovništvom, kada je ubijeno i masakrirano dvadeset civila među kojima ima žena i dece, a zarobljena su tri muškarca, jedno dete staro osam godina i jedna žena. O pripremama za ovaj napad i učesnicima u ovom napadu govori rodbina nekih od učesnika u napadu sa područja opštine Pljevlja, odakle nekolicina zločinaca potiče.

Prvi svedok

- Dobro, odakle si?
- Iz sela Končevaca.
- Moja braća Džafer i Samir Bungur, selo Kruševica, opština Pljevlje, otišla su u Goražde.
- Ko je još otišao u Goražde, tj. Alijinoj vojsci?
- Ratko Drkelja, selo Vukšiće, opština Pljevlje, Mirsad Dedović...
- Kod odlaska i dolaska u Goražde, dolaze li oni u vaša sela?
- Dolaze.
- Koliko često?
- Na svakih 15 dana.
- Kod koga dolaze?
- Kod rodbine i familije...
- Dolaze li naoružani?
- Dolaze.
- A kako su obučeni?
- U maskirne uniforme.
- Čime su naoružani?
- Automatskim puškama i karabinima M-48. Babić ima papovku,  Šefko automatsku pušku...
- A tvoja braća?
- Automatskim puškama.
- Šta sve oni odnose iz sela kada dođu?
- Odnose hranu: krompir, brašno, šećer, so, cigarete, upaljače, baterije, sveće...
- Kako to prema Goraždu transportuju dalje?
- Konjima.
- Sa koliko konja znaju doći u selo?
- Sa četiri ili pet.
- Gde im se ta hrana kupuje?
- U selima opštine Pljevlja. Končevac i Kruševica.
- A ko im sve to kupuje?
- Kupuje njihova familija.
- U čemu si im ti pomagao?
- Uoči napada, mene su poslali na granicu da vidim ima li vojske.
- Ko je sve dolazio tada?
- Dolazila su moja braća Džafer i Samir i moj rođak Jakob.
- Šta im je bio zadatak, cilj?
- Šta su vam rekli da će biti?
- Da će biti napad na Čajniče.
- Kada?
- U nedelju. (14. februar 1993, primedba redakcije).
- Kakve si, inače, ti imao zadatke ranije, kada su oni dolazili?
- Da izviđam da li ima crnogorske vojske i milicije.
- Reci kada su oni dolazili, u koje doba dana?
- Uveče.
- I koliko su se zadržavali?
- Do ponoći.
- A gde si ih ti sačekivao?
- U okolnim šumama.
- Šta se dešavalo kada si uočavao neku opasnost po njih?
- Upozoravao sam ih da ima vojske u selu i da je to opasnost za njih.
 - Iz kog pravca su dolazili?
- To su sela koja pripadaju opštini Pljevlja.
- A kuda su se vratili?
- Istim putem.
- Kako ti to znaš?
- Bio sam sa njima.
- Koliko ih je bilo?
- Veliki broj.
- A kako su izgledali?
- Bili su u maskirnim uniformama, oko glave crna marama, oko ruke crvena traka. Samir i Džafer Bungur su 9. februara 1993. godine, obučeni u maskirne uniforme i sa desetak muslimanskih vojnika, vršili osmatranje i spremali napad na srpska sela koja pripadaju opštini Čajniče. Nakon priprema oni su svoje pomagače u pljevaljskim selima obavestili da će biti izvršen opšti napad na srpska sela, te da je to naređenje komande muslimanske vojske iz Goražda.
- Ko je sve iz sela koja pripadaju opštini Pljevlja učestvovao u napadima na Čajniče, a da si ih ti video i da li si ih prepoznao?
- Moja braća, Džafer i Samir, Sejfo i Šefko Osmanagić...
- A da li je bilo nekih ljudi koji su se ranije odselili u Goražde, a učestvovali su u napadu na Čajniče?
- Da, Aco Rifet, Aleksa... Avdo... Ismet...
- Ko je proveden kroz vaše selo?
- Provedeni su Polka Mašić (30) i njena maloletna ćerka, sedmogodišnja Ivana, i odvela ih sa sobom. Tu su bili Njegoš i Brana Mašić, kao i Čedo Popović...

Svedočenje majke i snaje

- Kako se zoveš?
- Ja se zovem Ramiza Bungur. Ja sam majka Džafera i Samira.
- Ko je sve iz tvog sela i okoline otišao u Alijinu vojsku u Goražde?
- Otišao je moj sin Džafer i moj sin Samir, Safko Vukas iz sela Vukšića, Emil Latif, od Hodžić Latifa sin, iz sela Mrzića, Dedović Mirsad, Džemo Bavčić, Sejfo i Šefko Osmanagić i Ešref Bungur, Suad i Jusuf Moćević...
- Posle njihovog odlaska u Alijinu vojsku, dolaze li u sela i kod koga?
- Moji sinovi dolaze kod mene, Osmanagići dolaze kod svog oca, Sejfo i Šefko dolaze kod svojih roditelja...
- Koliko često dolaze i kojim putem?
- Na svakih 15 do 20 dana prolaze i srpskom i muslimanskom teritorijom?
- Dolaze li naoružani?
- Dolaze, nose svakakve puške, i one duge, kratke; odela su im maskirna, uniforme, a nose i farmerke i imaju crne marame.
- Šta sve odnose iz sela?
- Najviše hranu odnose: krompir brašno, šećer, ulje, cigare, duvan, odeću, suđe...
- Ko im kupuje namirnice i cigare?
- Ja sam svojoj deci kupovala u prodavnicama u Kovačevićima, opština Pljevlja.
- A čime to gone za Goražde?
- Konjima.
- Po koliko konja?
- Četiri, pet, koliko imaju da natovare.
- Ko i kada je dolazio pre napada na Čajniče i šta su pričali?
- Moji sinovi Sejfo i Mustafa su dolazili i pričali da će napasti Čajniče.
- Gde su išli?
- Išli su do Trpinja u Bosni.
- Da li si videla kada su se vraćali?
- Jesam, ali kada su otišli nisam videla. Kad su prolazili u grupama, u jednoj je bio moj sin Samir, Sejfo, Aleksa Ismo... Moj sin Džafer je izgleda bio u prvoj grupi, jer njega nisam videla.
- Koga su dovodili od Srba nakon napada na sela opštine Čajniče?
- Nisam videla. Samir je rekao da su vodili Brana Mašića i sina Čevića... Ja sam mu rekla: "Samire, sine, što si ih zarobio?", a on je rekao da nije, da su to drugi i da su ih prisilili da ih vode...
O postupcima muslimanskih jedinica čiji su pripadnici bili locirani u selima opštine Pljevlja govori i snaja Ramize Bungur: "Ja sam iz sela Kruševica, opština Pljevlja. Moj muž je Džafer Bungur, a moj dever Samir."
- Da li su oni bili u Alijinoj vojsci?
- Da.
- Ko je još iz sela opštine Pljevlja otišao?
- Sejfo i Šefko Osmanagići, Hodžić Nerko... Ismet Dedović.. Aleksa Rifko, Aleksa Ismet...
- Kako su dolazili iz Goražda?
- Iz Goražda su dolazili preko Krsta i Vranića.
- Preko kojih sela?
- Debelo Brdo, takođe iz pravca Isara i Močevića.
- Kako su se vratili iz napada i kada?
- Po povratku iz napada prošle su dve grupe. Jedna u pola četri, a druga u četri. U prvoj grupi prepoznala sam devera Samira i Aleksu Rifka, Aleksu Hamda.

Govor srpske strane

Blaško Popović iz sela Trpinja, nastanjen u Čajniču, jedan je od svedoka napada muslimana na srpska sela u opštini Čajniče.
- Napad muslimana na Čajniče i okolna sela izvršen je 14 februara.    Gde ste se vi tog dana nalazili?
- Tačno da je tog dana bio napad. Ja sam se vratio sa puta, prenoćio sam i čuo da su opkoljena sela Trpinje i Šapići. I uputio sam se u tom pravcu i došao do svojih ljudi koji drže položaje, bilo ih je oko 15. Veliki broj muslimanskih vojnika je 14. februara preko sela koja pripadaju pljevaljskoj opštini ušao na teritoriju Republike Srpske i po već prethodno utvrđenom planu oko šest sati i 30 minuta počeo napad po srpskim selima.
 - Šta ste preduzimali kada ste stigli u Trpinje?
- Prvo smo videli da je zapaljena kuća Radeta Pjevića, kuća je gorela navrh sela Šapići, inače tamo je bilo naše rodbine i male dece. Pravili smo dogovor kako da izvučemo naše ljude iz sela Šapići. Pošto je muslimanska vojska zapalila više kuća u selu Šapići, meštani obližnjeg sela Trpinja, u strahu od pokolja, organizovano su napustili selo. Krenuli su preko sela Hanine do Ponikava, gdje su ih muslimanski vojnici sačekali pucnjavom i ubili Dušanku Mašić (50). Na istom mestu ubijen je i trinaestogodišnji Željko Mašić, koji je nakon ranjavanja masakriran, a ubijen je i Miroslav Krnojelac (54), koji je naišao ispred muslimanske zasede vozilom Hitne pomoći. Zaklan je Trifko Dačević (66), a pronađena su i masakrirana tela Dušana Čevića, Duška Katana, Boža Dačevića, Stanojke Dačević, Steva i Vučka Kovačevića. Svi su ubijeni iz vatrenog oružja, a kasnije su njihova tela izmasakrirana.
Muslimanska vojska je prvo izvršila oružani napad na selo Šapići, i tom prilikom zapalila dvije kuće, Rajka i Miloša Pijevića. Nakon toga, ispred kuće su ubili Rajka i Darinku Pijević, staru oko 70 godina.
Ja sam svedok da je bilo oko 500 muslimanskih vojnika. Oni su prošli pravcem pljevaljskih sela Moćevići, Kruševci, Bunguri u pravcu mjesta Ilijina Stijena i Debelo Brdo. Zatim su otišli u Ljepu Ravan prema Ribaricama, u bukovu šumu, pa se dalje povlače prema Bavčić reci, na crnogorsko-bosansku granicu.

Žrtve
U tom zločinačkom pohodu ukupno je ubijeno 24 civila. Mnogi od njih ubijeni su na kućnom pragu iz vatrenog oružja, a njihova tela su kasnije i izmasakrirana. Tog krvavog 14. februara 1993. godine, ubijeni su Dušanka i Željko Mašić, Božo, Stanojka i Trifko Dačević, Miroslav Krnojelac, Duško Katana, Dušan Čokorilo, Darinka Pjević, te Vučko i Stevo Kovačević. Istog dana na ovom pograničnom delu ubijeni su i Dušan i Rajko Pjević, Vukosav Ristanović, Zdravko Vuković, Milan Vujović, Ratko Krezović, Radovan Stanišić, Aleksa Tanasković, Todor Janjić, Mirko Lasica, Mlađen Drakula, Nikola Pljevaljčić i Vladislav Đuković. Polka Mašić je posle zarobljeništva i razmene, nakon četiri meseca, preminula od posledica fizičke torture u Ratnom zatvoru u Goraždu.

Sumnja

Protiv osmorice muslimana iz Pljevlja policija iz Čajniča podigla je krivične prijave 1993. zbog osnovane sumnje da su počinili ratni zločin nad civilnim stanovništvom u Bosni i Hercegovini. Reč je o braći Džaferu i Samiru Bunguru, Džemu Bavčiću, Sejfu i Šefku Osmanagiću i Ešrefu Bunguru, Suadu i Jusufu Moćeviću. Osmorica Pljevljaka su osumnjičena da su 14. februara 1993. godine, kršeći pravila međunarodnog prava za vreme rata, naređivali napad na civilno stanovništvo i civilna naselja, vršili ubistva, neljudski postupali i protivzakonito odvodili ljude u koncentracione logore. Vlasti u Crnoj Gori nisu ni do danas uzele prijavu u razmatranje, niti su zločince priveli zakonu.