Polemika

U vezi albanskih prisvajanja istorijskih ličnosti

Ko je biskup Marin Bici?

Ko služi antinarodnoj kliki albanskih vlastodržaca, koji zasljepuju svoj narod šovinizmom i rasizmom prema susednim narodima, i iskorišćavaju ga samo ekonomski, već i društveno-politički

Piše: Prof. Dr Kaplan BUROVIĆ, akademik

Ulazeći kasno u istoriji, albanski narod je kasno i počeo da stvara svoje istorijske ličnosti, što znači i svoju istoriju. A smatrajući da su oni najstariji narod Balkana, pa i koreniti, autohtoni, pre i starih Grka, pre i prastarih Pelazga, oni su pribegli falsifikovanju istorije svog naroda, prisvajajući ličnosti iz istorije drugih naroda, koje prikazuju kao svoje, albanske. Tako, ne samo što ekstremno nacionalistički i šovinistički, već i rasistički indoktriniraju svoje ljude (a gde to mogu i strance!), nego huškaju protiv susednih naroda na sve stane, sa idejom stvaranja albanskog commonweltha, kako se to izrazio njihov rasistički književnik Ismail Kadare.

Tako oni prisvajaju Grke, pa i Homera(!), klasične Makedonce, pa i Aleksandra Velikog(!), Srbo-Crnogorce i Makedonce, pa i Stefana Nemanju(!) i - posebno - Vlase, kojima prisvajaju ne samo istorijske ličnosti, već i svu istoriju, a u vezi sa tim - njima i svima drugima - i svu teritoriju, pa i dušu, postojanje. Za njih su svi narodi Balkana ili Albanci, ili odnarođeni, slovenizirani, grcizirani i vlahizirani Albanci.

Tako njihov commonwelth, za sada, dostiže, do Hrvatske, Save i Dunava, od obala Jadranskog i Crnog mora. A kad budu naučili da plivaju, sigurno će pretendirati da im pripadaju i oblasti preko tih mora, jer i tamo ima Albanaca. Kako se figurativno izrazio njihov književnik Sterio Spase, Albanija se prostire sve dokle je gazilo kopito konja albanskog feudalca.

Tako ovi Albanci, pored Srbina Skenderbega, koga su proglasili za svog nacionalnog heroja, prisvojili su i biskupa Pavla Anđelića - autora prve pisanje reči na albanski jezik, Ivana Buzuk - autora prve štampane knjige na albanski jezik, Petra Budi - najvećeg i najstarijeg pesnika albanske književnosti, Franja Bjelića - prvog leksikografa albanskog jezika, Petra Bogdana - najvećeg književnika stare albanske književnosti, pa redom i mnoge druge, književnike i naučnike, društveno-političke ličnosti, diplomate, borce za slobodu i demokratiju Albanije, martire i heroje, do samog autora ovih reči.

Ja nisam nikada smatrao, niti sada smatram, da pomenute i nepomenute ličnosti ne pripadaju istoriji Albanije, pa i albanskog naroda. Ali, negiranje da oni po svom nacionalnom poreklu ne pripadaju svom, nealbanskom narodu, ne služi ni istini, niti ma čemu drugo dobrome. Pa, iako je do jučer služilo ujedinjenju i konsolidaciji Albanaca kao nacija, njihovom nacionalnom buđenju, preporodu, ujedinjenju i oslobođenju od stranog okupatora, danas ono ne služi tome.

Naprotiv, ono služi antinarodnoj kliki albanskih vlastodržaca, koji - zasljepujući narod šovinizmom i rasizmom prema susednim narodima, iskorišćavaju ga ne samo ekonomski, već i društveno-politički. Oni su tako uzjahali albanski narod i teraju ga kud im treba.

U toj razini je i prisvajanje Srbo-Crnogorca, nadbiskupa Marin Bici, koga su uveli u svojoj enciklopediji kao Albanca. U toj enciklopediji albanski akademici (konkretno Injac Zamputi) pišu: „Barski biskup, poreklom sa ostrva Arbe (Naš Rab,-KB) na Severo-Zapadnom Jadranu, gde se svojevremeno smestili dosta grupa albanskih emiganata. Poznaje se pogotovo za dugi izveštaj poslat Vatikanu, napisan 1610, posle njegovog putovanja u Severnoj i Srednjoj Albaniji. Izveštaj je istorijski izvor od velikog interesa, sa detaljnim geografskim, demografskim, ekonomsko-društvenim podacima, koji predstavljaju stanje jednog velikog dela Albanije na početku XVII veka". (Akademia e shkencave e rps tË ShqipËrisË: fjalori enciklopedik Shqiptar,- Tirana 1985.)

Kako vidite, za albanske akademike, grupe emigranata, koje su se pred turskom najezdom iselile sa teritorije današnje Albanije, sastojale su se samo od Albanaca, a ne i od drugih nacionalnosti, posebno ne i od Srbo-Crnogoraca i Makedonaca. Jer, po njima, Albaniju su nastanjivali u ta vremena samo Albanci, a ne i Grci, Vlasi, Srbi, Crnogorci i Makedonci, koji je nastanjuju i dan-danas.

Oni se prave kao da ne znaju da je teritorija današnje Albanije, sve do Skenderbega, bila nastanjena u većini sa Srbo-Crnogorcima, Makedoncima, Vlasima i Grcima, pa i da im je upravo ovaj nadbiskup, Marin Bici, ostavio napisano crno na belo da se ta Albanija, kao geografski pojam, (i 1610. godine !) pružala do reke Drim, da se preko te reke, znači na teritoriji današnje Severne Albanije, pružala Srbija i Crna Gora, etnički (što nam dokazuje i nemački akademik, dobro poznati istoričar G.Štadtmuler!), a do turske okupacije - i politički.

Tu su se izgradile dobro poznate srpsko-crnogorske državne tvorevine, dinastije pred-nemanjićkih vladara, koje su imale Skadar i za svoj glavni grad, prestonicu.

Skadar su od turskih osvajača i branili Srbo-Crnogorci, a ne Albanci, koji su nadirali pod turskom zastavom, zajedno sa Turcima, kao osvajači. Pa i posle turske okupacije, Skadrom i Severnom Albanijom su, pod turskom zastavom, vladali islamizirani Crnogorci, počev sa Stanišom-Skenderbegom Crnojevićem, pa sve do poslednjeg Bušatlića, koga smenjuje 1830. godine na dužnost vezira Skadarskog pašaluka jedan Turčin.

Znači, godine 1610., sadašnja Severna Albanija nije bila Albanija ni kao geografski pojam, kamoli politički, etnički i istorijski. Ona je bila Srbija, Crna Gora. To albanski akademici znaju sasvim dobro. I pored toga oni pišu da je nadbiskup Bici, u svojoj kanonskoj vizitaciji, proputovao i pisao u njegovom izveštaju Vatikanu i o Severnoj Albaniji, pod kojom ovi akademici podrazumevaju ne samo sadašnju Severnu Albaniju, već i sadašnje delove Crne Gore na granici sa konkretnom Albanijom. Da oni i aktuelno gaje i propagiranju takve zamisli imamo i jedan njihov zvaničan dokumenat, koji se čuva u arhivi Crnogorske akademije nauka i umetnosti u Podgorici još od 1998. godine.

I dok Albanci smatraju da je biskup Bici njihov ne samo kao autor izveštaja o „Severnoj Albaniji", koji je napisan na italijanski jezik, već i kao čovek, da je po nacionalnom poreklu Albanac, Crnogorci ga pretendiraju za svoga, da je Crnogorac. Ne samo Vučković Nikola, autor predgovora Bicijevog dela ISKUŠENJA NA PUTU, Budva, 1985., gde piše doslovno: „naš zemljak Marin Bici", već i Nikola Racković, koji ga kao takvog uveo u svom delu LEKSIKON CRNOGORSKE KULTURE, Podgorica 2010.

N.Vučković piše: Rođen na Rabu negde 1570. Sa dužnosti natpopa stolne crkve u Rabu, od god. 1608-1624 postavljen je za nadbiskupa barskog, primasa srpskog i za administratora budvanske biskupije sa sedištem u Budvi. Potiče iz plemićke i bogate rapske porodice, poreklom iz Albanije. Prvih dana meseca januara 1610. krenuo je na put da obiđe pastvu u dijecezijama svoje mitropolije, kao i područja kojima je kao primas bio starešina, koja su se tada nalazila pod turskom okupacijom i u većem delu su bila unijatska, priznavali su papu kao crkvenog poglavara, ali su liturgijske obrede imali pravoslavne, pa su i u crkvenim obredima upotrebljavali staroslovenski jezik (str. 9.). Sa ovog putovanja biskup Bici je podneo papi iscrpan izveštaj na italijanskom jeziku, koji je pronašao naš istoričar Franjo Rački, dok ga Jugoslovenska akademija znanosti i umetnosti u Zagrebu 1888. objavila.

Kao Albanci, tako i naši Crnogorci, pretendiraju na ovog nadbiskupa da je po nacionalnom poreklu njihov ne navodeći nam za to nikakve dokaze. Jedini „dokaz" Albanaca je da je poreklom iz Albanije. Kako se zna, iz Albanije je i Skenderbeg, ali je nauka dokazala da nije bio Albanac, već Srbin. J

a ću se zauzeti malo poreklom ovog nadbiskupa, da bih osvetlio njegovo nacionalno poreklo i društvenu ulogu, koju je odigrao, kako svojim delom, tako i svojim zanimanjem.

Polazim od njegovog prezimena BICI, koje postoji u Istočnoj Albaniji, sada deformirano u BICAJ, kao toponim, selo. Ovo selo pripada onoj zoni današnje Albanije, za koju nam je i veliki prijatelj albanskog naroda, Englez Noel Malcolm, u njegovoj knjizi KOSOVO, rekao da je do kasno bila nastanjenja sa pravoslavnim srpskim stanovništvom, koje se preverilo i primilo islam, pa se preko islama i srođavanjem sa Albancima - albaniziralo. Lično ja poznajem mnoge „Albance" te zone, sa kojima sam (u Albaniji !) govorio srpski, koji su oni znavali i govorili bolje, ispravnije od albanskog. Koliko za primer navodim uhapšenog lekara Muhameta Kosovrastija, a Maksim Ostreni mi je bio i islednik.

U Severnoj Albaniji imamo i toponim JUBICA, koje je sigurno bilo LJUBICA. Kako se zna, mi Ljubicu skraćeno zovemo Bica, pa mislim da je ovo etimologija toponima BICI-BICAJ. Na albanskom jeziku ovaj toponim nema nikakvo značenje. Ipak, ako ko misli drukčije, neka izvoli da nam to dokaže.

Znači, prezime ovog biskupa je čisto srpsko. Ipak ovo ne znači da se ovime dokazuje njegovo srpsko-crnogorsko nacionalno poreklo, jer su i mnogi Albanci, seleći se iz svog mesta, poneli sa sobom kao prezime ime tog mesta.

Da su se sa Albancima, posle smrti Skenderbega, selili iz Albanije i Sloveni, Srbo-Crnogorci i Makedonci, činjenica je da u Italiji, pored Albanaca, imamo i puno takvih, srpsko-crnogorskih iseljenika, o kojima sam već pisao u jednoj posebnoj studiji.

Roditelji ovog nadbiskupa su se smestili na ostrvo Rab, koje je tada bilo pod Mletačkom Republikom, koja je, za službeni jezik okupiranih oblasti Jadranskog primorja, imala italijanski jezik. Prirodno je da su ovi došljaci na ostrvo Rad, bili oni Albanci ili Srbi, primili italijanski jezik vlastodržaca. Prirodno je da su taj jezik primili i roditelji nadbiskupa Marin Bici, pa mu ga ostavili i u nasledstvo. Posebno oni koji su se i školovali po italijanskim školama, kao što je slučaj nadbiskupa Bici, sigurno i njegovih predaka, od kojih je i nasledio taj visoki položaj crkvene hijerarhije.

Ali, iz njegovog citiranog dela, vidimo da je on znao i srpski, pa ga papa upravo zato imenovao i u Budvi i u Baru za biskupa i nadbiskupa, pošto je ta zona bila nastanjena sa Srbo-Crnogorcima. Oklen njemu ovaj jezik, ako mu ga nisu doneli sa sobom roditelji iz Albanije, što nije slučaj sa albanskim iseljenicima, koji - ne samo što iz Albanije nisu nosili sa sobom srpski jezik - već ga ni tamo gde su stigli, budući pod pritiskom službenog nesrpskog jezika, nisu prihvatili.

Poznavanje i sasvim ispravan govor srpskog jezika svedoči nam njegovo srpsko-crnogorsko nacionalno poreklo. Da je bio Albanac, ne samo što ne bi na Rabu prihvatio srpski jezik, već bi sačuvao i albanski jezik, kao što su ga sačuvali Albanci, iseljeni iz Albanije u Italiji.

Iz njegovog citiranog dela, napisano na italijanski jezik, vidimo da on ne samo što govori srpski sa stanovništvom „Severne Albanije", već i da ne zna albanski: u komunikaciji sa Albancima te zone njemu služe prevodioci: Na str. 64 on kaže da je u razgovoru sa Albancima imao dragomane, dok je srpski govorio i pisao, nazivajući ga dalmatinskim i ilirskim (str. 20).

I ovo, nepoznavanje albanskog jezika, svedoči nam o njegovom nealbanskom poreklu.

Biskup Bici je iz plemićke porodice, pa je tako i uspeo da postane biskup, jer oni, koji nisu bili iz plemićkih porodica, nisu mogli da se izviju ni na položaj najobičnijeg paroha. I ova činjenica nam svedoči da on nije bio Albanac, jer hrišćanski Albanci njegovog vremena, kako to priznaju i sami albanski naučnici, još nisu uspeli da stvore svoj viši stalež katoličkih klerikalaca. U ta vremena oni su jedva uspeli da postanu najobičniji popovi, često i nepismeni, kako nam to svedoči i nadbiskup Bici (str. 61).

Nadbiskup Bici je bio srpski primas, a ne albanski. Pa, kao srpski primas, on je predložio papi i Srbina Petra Budi za župnika hrišćanstva u Skoplju, pa i za vikara Srbije.

Sve nam ovo nedvosmileno svedoči da je po nacionalnom poreklu bio Sloven, Srbo-Cnogorac. Po nacionalnom poreklu! Što se tiče njegovog života i stvaranja, njegovog citiranog dela, stvar stoji nešto drukčije. Kao nadbiskup barski, primas srpski i administrator budvanske biskupije on pripada istoriji Crne Gore i crnogorskom narodu. Budući da je pod svoju nadležnost imao i neke dijeceze, koje danas pripadaju Albaniji, on pripada i Albaniji, istoriji Albanije, ali ne i albanskom narodu i njegovoj istoriji, bez obzira što je u te dijeceze bilo i Albanaca, pristigli tu posle turske okupacije, kao dijaspora albanskog naroda. Ova je dijaspora stigla i u Italiji, ali se tamo nijedna dijeceza nije albanizirala. Naprotiv, Albanci su se italijanizirali. Albaniziranje pomenutih dijeceza u današnjoj Severnoj Albaniji je stvar XVIII i XIX veka.

Kao autor dela Iskušenja na putu, mada je napisano na italijanskom jeziku, on pre svega pripada crnogorskoj istoriji i nauci, ali - opet - pripada i Albaniji, jer tu govori i za teritorije koje su aktuelno teritorija Albanije. Prema tome kao što životom, kao nadbiskup, ne pripada albanskom narodu, on ne pripada albanskom narodu ni kao autor pomenutog dela. Treba da razlikujemo Albaniju od albanskog naroda. Do 1043. godine Albanija nije pripadala albanskom narodu, a i posle te godine, mnoge oblasti današnje Albanije nisu bile i oblasti albanskog naroda. Konkretno Severna Albanija, ni u vreme nadbiskupa Bici nije bila ni Albanija, kamoli i da je pripadala albanskom narodu.

Što su ga Albanci uveli u njihovoj enciklopediji - imaju pravo, jer on, iako ne pripada albanskom narodu, pripada - ne samo Crnoj Gori i crnogorskom narodu - već i Albaniji.

Ali nemaju pravo što smatraju da je i po nacionalnosti Albanac. Ovakvim njihovim stavom, oni nastavljaju ne samo sa falsifikovanjem istorije svoga naroda, već i sa indoktriniranjem toga naroda sa ekstremnijm nacionalizmom, šovinizmom i rasizmom prema susednim narodima, posebno prema srpsko-crnogorskom i makedonskom narodu, čiji su sinovi, nesvesno i svesno, doprineli mnogo kako u istoriji Albanije, tako i u istoriji albanskog naroda, za što bi trebalo da im se ukaže dostojna zahvalnost, a ne da im se negira i nacionalna pripadnost, kako se to danas i čini.