Polemika

Odgovor akademiku Kaplanu Buroviću

 

Morava nije za neplivače

 

"Albanci, Albani, Albanoi - nije svejedno" (Deset argumenata koji osporavaju teze dr Jovana J. Deretića i drugih o poreklu Albanaca), Tabloid 235

...

 

List Tabloid objavljuje, već duže vremena, članke gospodina Burovića o poreklu Arbanasa. U broju Tabloida 235 (23. jun 2011) neposredno se obraća meni s namerom da opovrgne moje dokaze o poreklu Arbanasa. Pratio sam njegove članke u Tabloidu i nisam nalazio za potrebno da se osvrćem na njegove teze, ne bih ni sada da nije usmerio njegovu kritiku na mene.

Moje je stanovište da svako ima pravo da iznese svoje stavove po svim pitanjima ukoliko to čini na nivou intelektualne pristojnosti, bez etiketiranja i vređanja.

Akademik Burović protura jednu novu tezu o poreklu Arbanasa koja se, na njegovu nesreću, ne oslanja na nauku i za koju nema nijednog dokaza. Sve se svodi na pustu želju da se Arbanasima pribavi neka antička veza na Helmu i u Evropi koja bi mogla da posluži izvođenju istorijskog prava na određene teritorije. Zatim da se o njima stvori drukčija i lepša slika od sada postojeće. Očito je da gospodin Burović smatra moje istorijske radove, koji se zasnivaju na čvrstim dokazima, za glavnu prepreku njegovim tezama za koje nema nikakvih dokaza. Pa nastupa kao da je bio u školi kod Radivoja Radića, ako nema dokaza ima pljuvačke, i lepi mi etiketu "pravoslavnog fundamentaliste". Ja stvarno neznam da tako nešto uopšte postoji i šta bi mu to moglo da bude. Ne znam ni koje je vere gospodin Burović niti me to interesuje. Kakve veze ima bilo koja vera sa iznošenjem istorijskih činjenica.

Narod koji mi Srbi nazivamo Arbanasima po mestu Rabanu gde smo ih naselili 1043. godine, stranci nazivaju Albancima, a oni sami sebe Šćipetarima, što na njihovom jeziku znači Brđani. Austrijanci su ih posavetovali u 19. veku da to protumače tako da to znači "orlovi", odnosno "sinovi orlova".

Priča da su Arbanasi poreklom Iliri ili Pelazgi ne može više da se brani ni u krugovima njenih najzagrejanijih protagonista. Gospodinu Buroviću je to dobro poznato. Njemu najviše smeta što su nađeni tragovi i dokazi dolaska Arbanasa sa Kavkaza, preko Arabije i Sicilije u Srbiju 1043. godine. Uopšte ne pominje romejskog istoričara Mihaila Ataliotu koji je bio savremenik i svedok događaja kada je romejski vojskovođa Đorđe Manijak doveo Albane (Arbanase) sa Sicilije u Srbiju. U samom naslovu njegovog članka hoće da kaže da imena Albanci, Albani i Albanoi nisu imena za isti narod. Poslednji oblik ovog imena je napisan po grčkom pravopisu kako Grci pišu ime Albanci. To bi gospodin Burović trebao da zna. Praveći se neveštim, aludira baš na Ataliota koji je pisao na grčkom jeziku, hoće da kaže da Albanoi nije isto što i Albanci. Suprostavlja se Atalioti koga uopšte i ne pominje i Piju II (Enea Silvius Pikolomini), petnaesti vek, koji navodi da su Arbanasi poreklom sa Kavkaza. Ako Ataliota, Pije II i Deretić nisu u pravu, dokažite to, iznesite činjenice ako ih imate, ali ako ih nemate a tako nastupate, vi ne možete da pretendujete na ozbiljnost.

Sada da vam odgovorim na svih deset vaših postavki. Vi se u svih deset ponavljate i sve bi se moglo svesti na dve, ali nije bitno.

***

1.Vi kažete da Albanci nemaju nikakve geneološke veze sa Albanima sa Kavkaza. O kojim Albancima vi govorite. O poarbanašenim Srbima ili čistim Šćipetarima. Veliki broj plemena u severnoj Albaniji i na Kosovu i Metohiji su islamizirani i poarbanašeni Srbi. Naravno da oni nemaju nikakve genealoške veze sa Albanima sa Kavkaza. Ali ako uzmete pleme Nikaj koje je šćipetarsko, naći ćete vezu sa Kavkazom.

Pored istorije i etnografije otkrivamo kavkasko poreklo Arbanasa i preko jezika. Presudni su nazivi brojeva 1 i 100, pomoću kojih se i određuje pripadnost datog jezika određenom sistemu jezika. Arbanasi za broj jedan imaju tri naziva: nja, nje i nji. Ozvaničeno je nje. To nema nikakve veze sa evropskim jezicima, ali ima sa azijskim. Mongolski naziv za jedan je neg, na 'tai - njung, na lao - neung, grupa tai - kadal, a na kavkaskom bežta iz Dagestana - honj. Arbanaški naziv za 100 se direktno povezuje sa bežta iz Dagestana. Arbanaški njećind je u bežta - honjćit. Nje i honj su nazivi za jedan, koji spojeni sa ćind i ćit daju stotinu. Kad se govori samo o stotini, Arbanasi kažu - ćinda, a bežta - ćinta. Ovo je dovoljno da se vidi da se radi o azijskim nearijevskim jezicima, koji ne pripadaju satem sistemu. Gospodin Burović kaže da arbanaški jezik pripada satem sistemu, žalim, ali to ne stoji. Ovo su neoborive činjenice koje celu njegovu priču bacaju u vodu. Gospodine kolega primite to sportski, ovo se na svim jezicima zove šah i mat.

2. Arbanaški jezik je jedna grdna mešavina u kome preovlađuju srbizmi, koje vi nazivate litvanizmima. To je naročito izraženo kod Gega, severni deo Albanije, pa su zato uzeli narečje Toska za zvanični jezik. O Indiji  kao prapostojbini naroda vi ste u zakašnjenju. To ne postoji. Arijevci su iz Evrope tri puta došli do Indije, a iz Indije u Evropu došli su samo Cigani iz pokrajine Mandove. Istorija, lingvistika i arheologija su sve otkrile, a genetika potvrdila, tu je kraj priče o Indogermanima i Indoevropljanima.

3. Veze između rumunskog, odnosno vlaškog jezika i jezika Arbanasa stvorene su u Srbiji u srednjem veku. Arbanasi i Vlasi bili su profesionalni stočari i kao takvi imali su česte kontakte i mešali su se, pa je otuda nastalo i mešanje u jezicima. Gospodine Buroviću, toponim Karpati nije arbanaškog porekla. Taj naziv za planine koje su se u antičkom vremenu nazivale Serbskim planinama dobile su ime Karpati po plemenu Karpa koje je prepoznato kao slovensko. Otkud vam samo ideja da su Asparuhovi Bugari prebacili Šćipetare u Trakiju, to jest Donju Meziju, koja je bila naseljena Srbima. Bugari su srbizirani, primili su srbski jezik i hrišćansku veru. Po kom čudu bi Šćipetari izbegli istu sudbinu?  Da li imate igde pomena o prisustvu Šćipetara u Donjoj Meziji?

4. Kažete da arbanaški jezik nema mnogo tračkih reči. Pitam vas da li Vi znate ko su bili ti Tračani i kojim jezikom su govorili? Samo da znate da su Tračani Rasi, i da su govorili istim jezikom kao i Srbi.

5. Kažete da u arbanaškom jeziku ima dosta bugarskih reči, pa i gramatičkih karakteristika. Da li je vama poznato da su u srednjem veku bugarski i srbski jezik bili jedan te isti. Kažete da je bugarski car Boris osvojio delove centralne Srbije i Pomorje i tu naselio Arbanase. Da napomenemo da Boris nije imao titulu cara nego hana. Istina je da je upao sa vojskom u Srbiju i isto tako je istina da je bio poražen i da se vratio u Bugarsku. Kao što preskačete i prikrivate svedočenje Mihaila Ataliota o dolasku Arbanasa sa Sicilije, tako prikrivate, ili možda i ne znate za predanje, sećanje, kod samih Arbanasa, da ih je iz Arabije (na Siciliju) doveo njihov vođa koji se zvao Azreti Imer. Takođe ili ne znate ili namerno krijete da kod Arapa postoji sećanje o boravku kavkaskih Albana u Saudiskoj Arabiji.

6. Arbanasi, odnosno Šćipetari, nisu nigde živeli na obalama mora, kako na Kavkazu, tako i na Siciliji i u Srbiji. Zato Arbanasi nemaju u svom jeziku reči koje se odnose na more, plovidbu i ribolov. Pa i pored toga usuđujete se da kažete da ste potomci Ilira i to dokazujete tako što dajete deci imena Iljir, Agron i Teuta.

7. Arbanasi nisu tako dugo živeli pod Arabljanima da bi se izvršio veći uticaj arapskog jezika. Pa i pored toga nalaze se arabizmi u arbanaškom jeziku.

8. Na Siciliji i u južnoj Italiji postoje široki tragovi prisustva kavkaskih Albanaca. Po njima se naziva široka dolina Palerma. Brojniji su bili oni koji su ostali u Italiji od onih koji su došli u Srbiju. Iako su Italijani nastojali da ih asimiliraju, u 18. i 19. veku bili su još vrlo brojni.

Priča da su Arbanasi Kelti, Albani, iz Škotske, je obična fantazija na koju se ne vredi ni osvrtati. Ona ruši prethodnu priču istog gospodina Burovića o njihovom dolasku preko Rumunije i Bugarske. Neka se gospodin Burović opredeli za koji je od ova dva suprotna pravca odkud su navodno stigli Arbanasi. Kada bi gospodin Burović znao ko su stvarno bili Kelti i kom narodu su pripadali, ne bi se nikada usudio da priča ovakve priče. Burovićeva filologija imena Raban liči na nekog amatera koji pokušava da izvuče zeca iz šešira kojeg tamo nema. On zna i niko drugi da su postojali neki slovenski Bugari koji su se pomešali sa Asparuhovim Bugarima. On zna i niko drugi da su Franci nemačko pleme. Dok su sami Franci govorili da su došli iz Sarmatije i da su poreklom Trojanci. U prilog toga je i srbski srednjevekovni naziv za Franke - FRUZI. Sa takvim znanjem istorije ne upuštajte se u ovakve debate. Ne idite na Moravu, kad ne znate da plivate.

9. Geograf Klaudius Ptoleme (nije Klod, ni Klaude kako ga vi krstite) pominje Beligrad pod Tomorom kao Albapolis, u nekim izdanjima Albanopolis. To je očito prevod imena Beligrada. Burović pita na koji jezik, pa na grčki gospodine. Polis je grčka reč za grad koju su i Rimljani upotrebljavali. To je bilo vreme Rimske imperije kada su reč beo ili belo nazivali alba. Posle raspada Rimske imperije i kada je grčki jezik preovladao u istočnom delu carstva Grci grciziraju mnoge rimske nazive i ime Beligrada prevode sa Pulheropolis. Možete li ovo dovesti u vezu sa imenom Arbanasa ili Albanaca?

Grad kojem su Arbanasi promenili ime u Kruja zvao se ranije kod Srba - Troja. To jasno svedoči koji je narod prvi tu živeo.

10. Romejski vojskovođa Đorđe Manijak nije imao više od tri hiljade plaćenih vojnika Albanaca u svojoj vojsci. Sa njima su išle njihove porodice kako je to bilo ustaljeno u tome vremenu. Sve skupa, nisu brojali više od petnaest hiljada duša. Zato ih je bilo lako naseliti u Rabanu na podnožju planine Jablanice.

Kao što vidite, od vaše priče nije ništa ostalo. Što ste tražili to ste i dobili, a da me niste prozvali, ja se ne bih ni osvrtao na vaša pisanija.

                                          

                                          (Naslov redakcijski)

 

                                           Dr Jovan I. Deretić,

                                                akademik