https://www.youtube.com/channel/UCh1byVR71-7NppEvZETaXCw

Natrag

Feljton

Rusofobija kod Srba 1878-2017 - Aktuelnost rusfobije (2.)

Hronika laži i uvreda

U dominatnom zapadnom diskursu nakon početka ukrajinske krize 2014. godine ne postoje nijanse kada se govori o Rusiji. Dominatna je manihejska podela na dobro (Zapad) i zlo (Rusija). Zapadne elite, mediji i najveći broj pripadnika akademske zajednice jednostrano tumače pravne i druge činjenice, neutralna metodologija ustupa prostor ideološkom okrivljavanju samo jedne (ruske) strane. Rusi se prikazuju kao varvari i teroristi, opasni agresori koji vojno i propagandno ugrožavaju ''prosvećeni'' Zapad i njegove ''vrednosti''. Oni ''falsifikuju'' istoriju radi svojih ''imperijalnih'' interesa, vode ih ''neuravnoteženi'' i izopačeni ljudi koji napadaju druge države, unutar same Rusija je ''despotija''. Iz knjige političara i publiciste, Dejana Mirovića, "Rusofobija kod Srba 1878-2017", koja se bavi ovom temom, Magazin Tabloid u nekoliko nastavaka objavljuje odabrane delove.

Dejan Mirović

Austrijski izdavač i publicista Hanes Hofbauer, godinu dana posle Metana, objavljuje knjigu pod naslovom ''Slika neprijatelja: Rusija''. On detaljnije citira primere rusofobije, posebno kada se radi o nemačkom govornom području. Hofbauer daje i preglednu i podacima veoma potkrepljenu hronologiju ekonomskih sukoba Zapada i Rusije u zadnjih nekoliko decenija, od pada cena nafte 80-tih godina (koji prikazuje kao dogovor Saudijske Arabije i SAD) do opstrukcije gradnje Južnog toka krajem 2014.

Međutim, za Hofabuera su univerzitet u Krakovu i Poljaci rodonačelnici rusfobije na evropskom tlu (dakle, ne franački i nemački vladari i katolička crkva kao kod Metana). Hofbauer ističe da je za Univerzitet u Krakovu Rusija još u XV bila ''carstvo zla'' i ''azijska sarmatija''. Za rektora Univerziteta u Krakovu Sakranusa - oko 1500 godine - Rusi su ''jeretici''. Za poljskog kralja, 1518. godine Rusi su ''neprijatelji kao i Turci''. (Poljsko -litvanska unija je u sukobu sa Moskovskom kneževinom).

U tom kontekstu, nemački studenti koji su pohađali Univerzitet u Krakovu prenose rusofobiju u nemačke zemlje, tvrdi Hofabuer. (Hofbauer, ipak, priznaje da rusofobiju i pokatoličenje pravoslavaca, posebno posle Unije iz Bresta 1596. godine, podstiče i unijatska crkva na teritoriji današnje Ukrajine).

Hofbauer smatra da se novi ''talas rusfobije'' u nemačkim državama pojavio posle Napolonovih ratova . U tom kontekstu, kao prelomni događaj ističe ubistvo ruskog konzula , pozorišnog pisca i reditelja Augusta fon Kocebua 1819. godine od strane jednog nemačkog studenta u Manhajmu. To je bio povod za uvođenje cenzure od strane Nemačkog saveza (labava konfederacija 30-tak nemačkih država nastala nakon Bečkog kongresa 1815). Od tog vremena, prema Hofabueru, nemačka opozicija smatra da vlast u nemačkim državama podržavaju Rusi i oni zato postaju ''neprijatelji slobode''. Takođe, još jedan talas rusofobije u nemačkim zemljama nastaje nakon sloma poljske pobune 1830. godine kada se Rusi prikazuju kao ''varvari''.

Nakon stvaranja Nemačkog carstva 1871. godine, rusofobiju na nemačkom tlu podstiču vladajuće elite. Hofbauer (isto kao i Metan) navodi da je čak i u školskim udžbenicima podsticana rusfobija. Citira detaljno fraze iz udžbenika o Rusima kao ''nečistim'' , ''podmitljivim'', ''polu-azijatima '', verskim fanaticima koji ne vole rad i neprestano lažu. Hofbauer navodi brojne javne ličnosti koje podstiču rusfobiju. Za istoričara Fridriha fon Bernhadija, autora poznate knjige Nemačka i sledeći rat iz 1912, Rusi su ''neprijatelji''. August Bebel, vođa i osnivač Socijaldemokratske radničke partije Nemačke (Socijaldemokratske partije Nemačke od 1890), mrzi Ruse od ''svog detinjstva'' i vidi ih kao ''neprijatelje kulture'' i čitave Evrope. Glasilo SDP Bergarbajeter cajtung (uprkos proklamnovoj radničkoj solidarnosti Druge internacionale) Ruse 1912. godine predstavlja kao poludivlje ''horde kozaka''. Liberalni novinar Alfons Pake piše pamflet ''Na Istok'' koji postaje ''ideološka biblija svih nemačkih pohoda na Rusiju''. August Tisen, nemački industrijalac, traži da se ''Rusija baci na kolena''. Geograf Fridrih Racel prvi upotrebljava izraz ''životni prostor'' koji se za Nemačku nalazi u Rusiji.

Nakon 1918. godine (i posebno dolaska na vlast nacista 1933. godine) rusofobija u Nemačkoj postaje još neobuzdanija. Hofbauer (kao i Metan) primećuje da je ona pomešana sa antisemitizmom. U tom kontekstu, Hofbauer navodi da Alfred Rozenberg, glavni ideolog Hitelerove Nacionalsocijalističke partije, naziva Ruse ''mongolidima'' i ''podljudima''. Gizelher Virsing, ekonomista SS (paravojni deo vladajuće partije ili Šucštafel), vidi Rusiju kao ''azijsku despotiju'' koja mora biti pokorena .

Kada analizira rusofobiju u modernoj Nemačkoj, Hofbauer citira istraživanja savremenog nemačkog eksperta za komunikacije i medije Sabine Šifer. Šiferova primećuje da se koriste ''male i velike laži'' kada se izveštava o Rusiji, kao i dvostruka merila, dehumanizacija, demonizacija i povezivanje sa omrznutim poslodavcima (zato se ruski predsednik naziva u nemačkim i zapadnim medijima ''kremaljski šef''). Koristi se i ''personifikacija sukoba'' u kojem je Putin ''inkarnacija zla'' a zapadni lideri oličenje naivnosti. Hofbauer analizira i pisanje uticajnog nedeljnika Špigl.

Putin je već 2007 -2012 godine na naslovnim stranama ovog nedeljnika prikazivan kao diktator, sa azijatskim crtama i komunističkim simbolima, iza koga su po pravilu crtani tenkovi ili gasovodne cevi. U periodu 2014-2015, on se prikazuje na naslovnim stranama kao veliki ''palikuća'' i ''mangup'' koji teroriše minijaturne zapadne lidere i obara holandski avion iznad Ukrajine 17. jula 2014. godine. U tekstovima se tvrdi da Putin ne pokazuje nikave emocije nad ''beskrajnom kolonom mrtvačkih sanduka''.

Hofbauer navodi i statistiku iz 2014. godine o izveštvanju vodećih nemačkih medija Špigla, Velta, Bilda i Zidojče cajtunga. Od 365 tekstova o Rusiji samo 13% je bilo pozitivno, 37 % je bilo neutralno, 50% je bilo negativno. Kada se radi o redakcijskim komentarima, bilo ih je negativnih oko 90 %. Austrijski publicista kao posebno skandalozne navodi tekstove Velta i Frankfurter algemajne cajtunga u kojima se tvrdi da je Rusija ''kriva'' za masakar 40 proruski natrojenih civila od strane neonacista u ukrajinskom gradu Odesi 2014. godine. Hofbauer ističe i da čak i časopis Kulturaustauš koji izdaje Institut za međunarodne odnose i finansira nemačka država prikazuje Ruse kao ''zaslepljen narod'', a Rusiju kao ciničnu i apatičnu zemlju koja se nalazi u stanju ''konfabulacije '' (bolesno stanje koje karakterište gubitak pamćenja).

U negativnom kontekstu se prikazuje i Ruska pravoslavna crkva. Hofabuer rusofobski diskurs primećuje i u drugim zapadnim zemljama, posebno posle hapšenja oligarha Hodorkovskog 2003. godine. Bečki Presse traži ''zamenu'' za Putina, a britanski Ekonomist ga opisuje kao ''lažova '' i ''lopova''. Forin afers 2006. Rusiju opisuje kao '' izuzetno hendikepiranog nuklearnog protivnika'' za koga nije sigurno da bi preživeo prvi američki nuklearni napad.

Hofabuer ovo tumači kao''indirektan poziv'' da se nuklearno napadne Rusija. Konačno, javne ličnosti koje se usude da kažu nešto pozitivno o Rusiji se etiketiraju kao ''Putinovi istomišljenici', ''neprijatelji'' ili ''petokolonaši''. Hofbauer navodi primere francuskog glumaca Žerara Depardjea, poslanika Bundestaga Sare Vagengkneht, Edvarda Snoudena, publiciste Jakoba Augštajna, Gabrijele Krone -Šmalc (autora knjige Razumevanje Rusije), kao i čuvenog režisera Vima Vendersa. Navodi da mediji kritikuju čak i firme poput Simensa koje posluju sa Rusijom. Hofbauer, na kraju, definiše rusofobiju kao 500 godina staru negativnu kulturno-političku ''sliku neprijatelja'', iza koje se kriju ekonomski interesi , mešavina ''medijske hajke'', ''opkoljavanja Rusije'' kao i propagandno korišćenja ''medicinskih dijagnoza'' umesto političkih analiza koje se zasnivaju na činjenicama.

Italijanski novinar i publicista Đulijeto Kijeza u knjizi ''Rusofobija'', koja je objavljena 2016. godine, ističe da je zapadni javni diskurs prepun rusofobije, od svetske književnosti do holivudskih filmova, preko izjava najviših zvaničnika, intelektualca do pisanja medija. Uzrok za takvu rusofobiju na Zapadu Kjeza vidi u činjenici da je Rusija jedina zemlja koja može vojno da parira SAD . U tom kontekstu navodi izjavu načelnika generalštaba američke vojske Marka Milija o Rusiji kao ''životnoj pretnji'' i jedinoj zemlji na svetu koja može da ''uništi Sjedinjene Države''. Kjeza rusofobiju definiše kao ''političko'' oružje koje treba da pripremi pravi ratni pohod. Kao i Metan, Kjeza ističe i da akademska zajednica aktivno učestvuje u formiranju rusofobskog diskursa (''metadiskursa''). Kjeza ipak ne ide tako daleko u istraživanju uzroka rusofobije kao Metan ili Hofbauer. Rodonačelnik moderne rusofobije na Zapadu je, za njega, američki diplomata Džordž Kenan. Njegove ''rasističke'' teze iz 1946. godine su preuzeli Zbignjev Bžežinski, Aleksandar Goldfarb (direktor Međunarodne fondacije građanskih sloboda iz SAD i sovjetski disident) i ostali moderni rusofobi.

Kjeza smatra da postoji nekoliko vrsta rusofobije. Primećuje (kao i Šafarevič) rusofobiju kod dela biviših sovjetskih disidenata (Kjeza je bio dugogodišnji dopisnik italijanskih medija iz Moskve, tečno govori ruski jezik). Ona se manifestuje u otvorenom preziranju sopstvenog naroda i nekritičkom divljenju Zapadu. Kjeza takvu vrstu rusofobije naziva rusofobska ''perestrojka''. Sa druge strane, na Zapadu je dominatna nova rusofobija koju on naziva ''2.0'' . Ona prikazuje Rusiju kao homofobnu, slabu, ''pijanu'' i zaostalu zemlju (prikazivanje Rusija kao homofobne zemlje je vrhunac doživelo za vreme Olimpijade u Sočiju 2014, dok je tehnološki superiorna akcija Rusije u Siriji 2015 bila šok za zapadne medije, primećuje Kjeza).

Kjeza u baltičkim zemljama i Britaniji primećuje ''rusofobski istorijski revizionizam'' ili prekrajanje istorije. Slično tome, Italijan smatra da postoji i diskurs koji ima za cilj da stalno potencira rusku ''agresiju'' . Kao primer navodi izveštavanje Glasa Amerike o ''napadima '' Rusije na Ukrajinu i neprestanom ''očekivanju'' ruskog napada na Baltik, prema Rojtersu, Dojče veleu ili Asošijetid presu. U tom ''agresorskom'' kontekstu, ruski predsednik se opisuje po potrebi kao Staljin (izjava predsednice Litvanije, bivšeg predavača na višoj školi u Viljnusu za vreme SSSR) ili kao Hitler kada se radi o Ukrajini (izjava Hilari Klinton).

Odnos prema Rusiji u Srbiji (2017)

Latinska izreka contradictio in adiecto - prema Albinu Vilharu - prevodi se kao „protivrečnost u dodatku". U pravnoj nauci se obično koristi kada treba dokazati apsurdnost neke tvrdnje. Na primer, protivrečena bi bila tvrdnja da elita koja je proistekla iz naroda ima stavove koji su protivni većinskom raspoloženju tog naroda. Međutim, u Srbiji postoji primer koji pokazuje da je čak i to moguće.

Istraživanja javnog mnjenja redovno pokazuju da su Rusi i Rusija veoma popularni u Srbiji. Na primer, istraživanje „Medijum galupa" iz 2010. je pokazalo da Srbi najviše vole Ruse. Veoma „odbojni" su im Amerikanci i Englezi, zatim Francuzi.

Prema anketi „Beogradskog centra za bezbedonosnu politiku" iz 2012. godine oko 50% ispitanika vidi Rusiju kao najvećeg prijatelja Srbije. SAD i Nemačka su ponovo na zadnjem mestu te liste. Dve godine kasnije, prema „Novoj srpskoj političkoj misli", oko 70% Srba je podržavalo savez sa Rusijom. Sledeći grafikon to pokazuje. Prema rezultatima agencije „Faktor plus" iz 2015. godine, Srbi „prepoznaju" Rusiju kao zemlju koja je „najbliža" i u najvećoj meri „želi joj dobrobit". Takođe, prema istraživanju agencije „Ipsos stratedžik marketing" iz 2015., pozitivno mišljenje o Rusiji je imalo preko 70% ispitanika. Slično tome, prema istraživanju „Instituta za evropske poslove" iz 2016. preko 40% anketiranih je „verovalo" da je najveći prijatelj Srbije Rusija. Najnepopularnije su bile zapadne zemlje i susedna Hrvatska. „Ipsos stratedžik marketing" je ponovo sproveo istraživanje krajem 2016. godine. Oko 70% ispitanika je imalo povoljno mišljenje o Rusiji. (U severnoj srpskoj pokrajini Vojvodini, prema istraživanju iste agencije, takođe „najviše veruju Rusiji"). U martu 2017. godine, agencija NSPM je ponovo sprovela istraživanje (sa istim pitanjem). Rezultati su bili slični kao i prethodnih godina. Istraživači agencija IPSOS-a i CESID-a su pokušavali da objasne pozitivan odnos prema Rusiji kao posledicu „emocija", „predrasuda" i „mitova". Međutim, čak ni oni ne spore prvo mesto Rusije u svim istraživanjima i to u kontinuitetu u poslednjih 16 godina.

Rusofobska elita

Za razliku od naroda, elita u modernoj Srbiji ima izrazito negativan stav prema Rusiji. Predstavnici pokreta DJB vide Rusiju kao „totalitarnu" državu poput Severne Koreje i Kine, u kojoj nema demokratije. Portparol Demokratske stranke tvrdi da Rusija „sprovodi svoje interese na Balkanu" i da „zloupotrebljava" Srbiju i Srbe kad god joj „zatrebamo" jer ih je „briga za Srbiju".

Lider parlamentarne LDP i bivši potpredsednik vlade smatra da ruski ambasador u Srbiji „postavlja minsko polje" i da Moskva u Beogradu „kadruje kao Kominterna" jer je „zaboravila 1948. godinu" i jugoslovensko „ne".

Srpski ambasador u Vašingtonu i bivši spoljnopolitički savetnik premijera Đerđ Matković je izjavio u Čikagu početkom 2016. godine da ruski predsednik „ima veliki ego i da želi da bude vladar sveta". Lider LSV poručuje u izbornoj kampanji 2017. godine Rusima da „idu kući" i tvrdi da je „destruktivni uticaj Rusije na Balkanu istorijska konstanta već više od dva veka".

Na najvišem državnom nivou zbog prirode položaja (i raspoloženja naroda) nešto su umereniji. Diskurs je ipak sličan, posebno u kulturnom, istorijskom i religijskom smislu. Na primer, srpski premijer (sadašnji predsednik) je u okviru predavanja pred studentima Pravnog fakulteta u Beogradu 2016, samouvereno tvrdio da Rusija posle Rubljova nije imala nijednog značajnog slikara, a nakon 1950. godine ni pisca. (Šolohov i Solženjicin su inače dobili Nobelovu nagradu 1965, odnosno 1970. godine. Ajvazovski, Maljevič i Kandinski su živeli vekovima posle Rubljova). Takođe, smatrao je da su pravoslavci inferiorni u odnosu na Zapad jer su uskraćeni za „protestantski" duh.

Sličan diskurs vlada i u srpskoj intelektulnoj eliti. Najpopularniji srpski dramski pisac i akademik SANU, početkom 2016. godine je poručio da Srbija treba da se opredili za Zapad bez „stalnog šetanja" ka Istoku (sinonim za Rusiju) koje traje od 1948.

Slavni i popularni srpski režiser takođe smatra da je Rusija kriva za „mrcvarenje" Srbije, koja mora da prekine sa ruskim putem ako želi da ima „budućnost".

Najuticajnija nevladina organizacija u Srbiji Helsinški odbor za ljudska prava, izdaje 2016. godine ceo zbornik rusofobskih radova pod naslovom „Potka srpskog indetiteta - antizapadnjaštvo, rusofilstvo, tradicionalizam". U njemu srpski intelektualci tvrde da je Rusija obnovila „imperijalne" tradicije i u tom cilju „ne bira sredstva" i vrši „ekspanziju" na Balkanu i vešto „manipuliše" sa Srbijom. Dalje tvrde: Rusija se posebno „licemerno" ponaša posle 2008. godine. Od tada se Rusija nametnula kao „stariji brat" Srbije jer je u Savetu bezbednosti UN uložila veto na nezavisnost Kosova. Takođe, Rusija negira „masovna" silovanja od strane vojnika Crvene armije u Srbiji. Čuveni roman akademika Dragoslava Mihailovića, Kad su cvetale tikve, koji spada u antologijske kratke romane u srpskoj književnosti, pored takvih dela kakva su Dnevnik o Čarnojeviću Miloša Crnjanskog, Ljudi govore Rastka Petrovića i Prokleta avlija Ive Andrića, ocenjen je kao „roman fikcija proruski orijentisanog ibeovca". SSSR je bio zagovornik „razbijanja" Jugoslavije. Rusija vrši „obaveštajno-medijsku" ofanzivu na Srbiju. Rusija guši individualizam u Srbiji i podstiče kolektivizam, „negaciju" pravne države i institucija.

Nakon 1876. godine iz Rusije nije stigla „nikakva pomoć". Štaviše, Srbija je bila na gubitku jer su vojnici Crvene armije „oduzimali" hranu od Srba, a posle rata su Rusi „okupirali" privredne grane. U unutrašnjoj ruskoj politici vlada „kleptokratija". U Rusiji postoji samo „fasadna demokratija". To je uobičajeno za rusku tradiciju jer su vlasti u Rusiji nastavljači boljševika, a oni su nastavljači stare ruske „patrimonijalne tradicije". Rusija je danas „populistička" država u kojoj je „ključnu figuru" opozicije, Borisa Njemcova (nije prošao cenzus), bilo gotovo „nemoguće" ubiti „bez znanja" vlasti u Kremlju. Rusi su, ipak, „inferiorni" u odnosu na Zapad. Oni „lutaju" između prošlosti i budućnosti. Ruske vrednosti ne postoje. Sibir je „kolonija" Rusije. U bližem susedstvu Rusija vodi agresivnu politiku. Napala je Gruziju (2008) i Ukrajinu (2014) i konačno nešto udaljeniju Siriju (2015). Ova agresija ili „ekspanzija" je, u stvari, posledica „krađe" na predsedničkim izborima u Rusiji. Blic i Politika pišu o ruskom „pravoslavnom kalifatu", razmeni Kosova za Krim, ruskim tajnim planovima, „imperijalnim" interesima i dvostrukim standardima.

U medijima takođe dominira antiruski diskurs. U časopisu Nedeljnik 2016. je objavljen tekst „Zašto su Rusi smrtonosni za Srbe". U njemu se tvrdi da je ljubav Srba prema Rusima „autodestruktivna" i da su Srbi kao narod nezreli „adolescenti" ili „leminzi" (mali glodari) jer su rusfoili.

Iste godine je u Politici objavljen tekst „Iz Rusije, bez ljubavi" u kojem se tvrdi da su Rusi oduvek imali „imperijalne" težnje ka Srbiji i da je Rusija zbog „sopstvenog interesa" ušla u Prvi svetski rat 1914. godine, kao i da je Crvena armije „pljačkala i silovala" 1944. godine po Srbiji. Takođe, Putinova Rusija preko problema Kosova brani „svoje interese".

Godinu dana kasnije, u istom listu se iznosi da u Rusiji postoji „državna homofobija" i nova vrsta državnog uređenja, „pravoslavni kalifat" (?!) koji podstiče „nasilje" u porodici i obračunava se sa unutrašnjim neprijateljima „gore" nego sa Islamskom državom u Siriji.

Politika 9. juna 2017. objavljuje tekst u kojem se tvrdi da Rusija na Balkanu primenjuje „dvostruke standarde" i da „rusofili vršljaju" po regionu i promovišu vrednosti po kojima građani služe državi umesto da je obrnuto. Tekst se završava poslovicom: „Ko se suviše približi Rusiji, smrznuće se."

Politika od 15. juna 2017. godine objavljuje tekst u kojem se tvrdi da Rusija ima drugačije „političke, moralne i društvene" vrednosti od Zapada. Srbija ne treba da sledi takve ruske vrednosti. Rusiji odgovara „destabilizacija" na Balkanu i „raspirivanje" nacionalizma.

U sličnom kontekstu, veoma čitani srpski dnevni list Blic u septembru 2016. godine objavljuje tekst pod naslovom ''Rusija ne haje za Srbiju'' . Podnaslov je „Putin : Dajte mi Krim evo vam Kosovo". Početkom januara 2017. godine isti list objavljuje tekst pod naslovom „Putin sprema šok za Srbe: Rusija će možda priznati Kosovo da bi se nagodila sa Amerikom". Izvor tvrdnje da će Rusija „izdati" Srbiju je iz Engleske - analitičar Meri Dejevski, kolmunista Gardijana.

Desetak dana kasnije Blic ponovo objavljuje tekst pod naslovom „Da li će Putin žrtvovati Kosovo?", sa podnaslovom „Kosovo je pion koga će Putin žrtvovati: Šta za budućnost Srbije donose dobri odnosi SAD i Rusije".

Nešto kasnije, na pravoslavni Uskrs 2017. godine, Blic prenosi tvrdnje zagrebačkog Jutarnjeg lista o ruskoj vojnoj podršci Hrvatskoj devedestih (demantovano od strane ruskog ministarstva inostranih poslova). Povodom toga se objavljuje tekst u kome se tvrdi da postoje „mit" o zapadnoj antisrpskoj politici i „nenormalno" ponašanje Srba kada se radi o Rusiji. Sugeriše se i da je Rusija najveći „krivac" za proterivanje Srba iz Krajine 1995. godine.

Državna RTS prenosi slične tvrdnje izvesnog Marina Tomulića koji „otkriva" rusku „ulogu" nakon dvadesetak godina.

Takođe, dnevni list Danas od 6. jula 2017. godine na naslovnoj strani „otkriva" da Rusija ima za Balkan plan B4, koji se ostvaruje „subverzivnom propagandom i obaveštajnim aktivnostima".

Dakle, postoji ogromna razlika između srpskog naroda, sa jedne strane, i elite i medija sa druge strane, kada se radi o odnosu prema Rusiji. Takvi oblici ponašanja nisu samo rezultat aktuelnih okolnosti nego i dubinskih zasada u srpskoj javnoj svesti. Upravo ta veza između prošlosti kao podloge i sadašnjosti kao pozornice stvara pojavu o kojoj je reč. Takvu pojavu su primetili u Rusiji još pre vek i po.

(Nastavak u sledećem broju)

Iz biografija autora

Dejan Mirović je magistar međunarodnog privrednog prava. Doktorirao je na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu 9. oktobra 2012 godine, disertacijom na temu primene prava EU u Srbiji. Od 2013. godine je docent na Pravnom fakultetu u Kosovskoj Mitrovici, a u januaru 2018. godine je izabran za vanrednog profesora. Od 2007. do 2012. godine bio je poslanik u Narodnoj skupštini i potpredsednik Srpske radikalne stranke. Smenjen je sa te funkcije zbog zalaganja za predizbornu koaliciju sa drugim opozicionim patriotskim strankama, nakon povratka Vojislava Šešelja iz zatvora u Hagu, u maju 2015. godine. Podneo je ostavku na mesto pravnog savetnika, nakon oslobađajuće presude dr. Vojislavu Šešelju u martu 2016. godine. a 2017. godine je objavio knjigu pod nazivom "Rusofobija kod Srba 1878-2017". Do sada je objavio više knjiga: „Zapad ili Rusija", "Posledice EU integracija", „Argumenti protiv Evropske unije" i „Kosovo i Metohija - Palestina, sistem kriza" (prevedeno na arapski jezik).

podeli ovaj članak:

Natrag
Na vrh strane