Natrag

Južnije - tužnije

Srbija ispod 45 paralele: borba za goli život izbrisanih iz brojnog stanja

Oni više ne postoje

Račun za čudovišno rasipništvo političkih i finansijskih oligarhija viđeno u poslednjoj deceniji, platila je sirotinja sa juga Srbije. Sramnu sliku opustošene, zaboravljene i ekonomski uništene zemlje ovdašnje vlasti kriju i od sebe samih.Više desetina hiljada građana svakog dana uzme kašiku u narodnoj kuhinji i zahvati njome besplatnu čorbu. Većina njih preživljava u bedi zaboravljenog juga

 

Žika Rakonjac
Nikola Vlahović   

 

Šta se krije iza uopštene fraze da narod u Srbiji ispod Save i Dunava daleko lošije živi nego u Beogradu i Vojvodini? Beograd se kao finansijsko-politička prestonica i zaista razlikuje od "ostatka sveta", ali tek toliko da ravnoteža sa obe strane 45 paralele u stvarnosti deluje malo drukčije. Naravno, na teret juga.
Ta podela na regione, ispod i iznad 45 paralele, očigledna je i po sastavu političke oligarhije. Treba samo pogledati raspored i koncentraciju novostvorene političko menadžerske klase pa videti koliko je Srbija danas jedna zemlja neodrživih protivrečnosti. Recimo, većina članova Glavnog odbora vladajuće Demokratske stranke je iz Beograda, ili iz gradova koji se nalaze severno od Save i Dunava, dela Srbije koji je ekonomski znatno moćniji. Na isti način je raspoređena politička moć i u drugim partijama. Slučajno ili ne, čak je i pokojni srpski premijer Zoran Đinđić bio prvi zagovornik da investitori krenu u podizanje onih najrazvijenijih krajeva u Srbiji, pa da potom odatle krenu projekti za nerazvijeni jug. Nešto slično kao kad je dugovečni crnogorski kralj Nikola delio žito po principu: ko ima, daj mu još.
Statistika govori da se najsiromašnije živi u Trgovištu, dok je najbogatiji Novi Sad. Razlika u razvijenosti najrazvijenije i najnerazvijenije srpske opštine je čak 15 puta. Najveći problemi regionalnog razvoja Srbije su mali broj stanovnika u nekim okruzima, nedostatak infrastrukture i kvalitetnog kadra.
To znači da je najrazvijenija opština Novi Sad čak 15 puta razvijenija od najnerazvijenijih Tutina, Preševa i Trgovišta. Sa druge strane, prema podacima projekta nacionalne strategije razvoja Republike Srbije, najrazvijeniji okrug je Beogradski okrug, koji je čak sedam puta je razvijeniji od najnerazvijenijeg Jablaničkog okruga.
Najveći problem je što u nerazvijenim područjima nema stanovništva i taj problem se teško prevazilazi na kratak rok. Tragična je demografska slika juga Srbije, ispražnjena su sela, napuštena su imanja, a seobe ka boljem životu i dalje traju. Veliki proizvodni sistemi iz vremena socijalizma koji su nekada upošljavali na hiljade ljudi ugasili su se, a stanovništvo je ostalo nezaposleno, i suočeno sa velikim problemima. Država se nije pobrinula da investira u dodatno obrazovanje postojećih kadrova, upoznavanje sa novim tehnologijama i novim tržišnim zahtevima, prekvalifikaciju ili u obezbeđenje otpremnina kojima bi svako mogao da počne svoj novi život.
U periodu tranzicije regionalne razlike su još više povećane, a strategija ravnomernijeg regionalnog razvoja Srbije nije dala očekivani rezultat jer se u svim planovima, na kraju, sve svodi na pare.
Aktuelni ministar bez portfelja u Vladi Srbije, Sulejman Ugljanin, žestoko se pobunio jer njegova Kancelarija za održivi razvoj nedovoljno razvijenih područja u budžetu za 2009. godinu nije dobila adekvatna sredstva.
Ugljanin je pojasnio da Kancelarija deluje u 47 nedovoljno razvijenih opština u Srbiji, sa zadatkom da pomognu održivi razvoj ovih delova zemlje, ali da predviđenim budžetom nemaju dovoljno novca za planirane aktivnosti.
"Na osnovu usvojene strategije održivog razvoja, identifikovane su najugroženije opštine i moj dan počinje i završava se radom na obezbeđivanju pomoći tim ljudima. Na žalost, da li zbog ekonomske krize ili nedostatka političke volje, nismo dobili adekvatna sredstva za te aktivnosti", rekao je ogorčeno Ugljanin, navodeći da će se Kancelarija osloniti na novac različitih međunarodnih institucija, fondove Evropske unije i donacije kako bi opskrbili one kojima je pomoć najpotrebnija, građanima najsiromašnijih opština.
Demokratska stranka, koja je inače dovela Ugljanina u Beograd i dala mu značajno mesto u vlasti, pokazuje ga danas kao egzotičnu biljku koja vegetira u okrilju vladajuće većine. Istovremeno, oni koji su ga doveli danas ga ponižavaju do te mere da on praktično i kad bi hteo nešto da radi, nema čime. Naprosto, njegov resor nema odgovarajućih sredstava.
Potpredsednik Vlade Božidar Đelić je početkom aprila meseca 2009. godine odobrovoljio koalicionog partnera obećavši da će rebalansom budžeta biti obezbeđeno između dve i pet milijardi dinara za pomoć socijalno najugroženijima u Srbiji, posle čega je sirotinji valjda trebalo da bude lakše. Naravno, bila je to beznačajna suma bačena u sirotinjsku pustinju južnije od 45 paralele. Pripalo im je samo dve i po milijarde da međusobno podele.

 

Svi će doći u Beograd

 

U Srbiji je prošle godine čak 7,9 odsto građana živelo ispod linije siromaštva sa 7.937 dinara prihoda mesečno. Prosečna zarada u Srbiji sa porezom i doprinosima u aprilu ove godine bila je 45.304 dinara (478 evra), što je realno za 6,2 odsto više nego mesec dana ranije, u martu.
Prosečna zarada bez poreza i doprinosa u aprilu 2009. godine realno je bila veća za 12,3 odsto nego u istom mesecu prošle godine. Prosečna zarada u "bogatom" Novom Sadu bila je 49.000 dinara, ali statistici ne treba verovati previše, jer su to cifre koje su firme prijavile zvanično. Prihodi na crno nisu uračunati. Mana statistike je i ta što su primanja finansijske elite, direktora u državnim firmama i takozvanih menadžera "bezobrazno visoka" u odnosu na čistačice i niži manje plaćen stalež.
Statistika nam daje lažnu predstavu da u proseku živimo super, iako su na trpeze postavljena dva različita jela. Simbolično, ali i doslovno, na raskošnom stolu su bifteci, kavijar, plodovi mora, pršuta i ostale đakonije, a siromašni jedva dođu do kore hleba.
Ako je za neku utehu, Đelić je na Nacionalnoj konferenciji o smanjenju siromaštva u beogradskom Centru "Sava" naveo da je u Beogradu prošle godine bilo za 50 odsto manje siromašnih nego u drugim krajevima zemlje i da je iznenađujuće da je približno jednak broj siromašnih u Vojvodini i južnoj Srbiji. Nezaposleni su najizloženiji siromaštvu, zatim deca i stariji od 65 godina, kao i samohrani roditelji i porodice sa više od šest članova.
Ministar rada i socijalne politike Rasim Ljajić je predao paket socijalnih mera kojima će Srbija "pokušati da gasi prvi požar nastao kao posledica prvih efekata finansijske krize".
Predloženi paket mera odnosi se na tri nivoa aktivnosti. Prema njegovim rečima, prvi nivo čine olakšice poslodavcima u cilju zaustavljanja otpuštanja, drugi nivo se odnosi na zaštitu najugroženijih kategorija, i treći nivo su uštede koje bi država mogla da načini i usmeravajući novac na socijalna davanja.
On je ukazao da će se, ukoliko se nešto ne preduzme, u narednih 20 godina isprazniti gradovi na jugu Srbije jer tamo vlada apsolutna besperspektivnost.
U Beloj Palanci, Lebanima i još nekim gradovima, broj nezaposlenih je veći od broja zaposlenih, a stopa demografskog pražnjenja u Bosilegradu je minus 48 odsto, u Trgovištu minus 53 i u Crnoj Travi minus 78,9 odsto.
Na četvrtoj nacionalnoj konferenciji o smanjenju siromaštva u Srbiji bilo je oko 500 učesnika, među kojima su i predstavnici lokalnih samouprava, organizacija civilnog društva, delegacija Evropske komisije, agencija UN i međunarodni donatori. Niko nije imao plan kako da se smanji jaz između severa i juga.
Zanimljivo je da su gradonačelnici i predsednici opština u Srbiji baš sa dešavanjima u  Centru "Sava" zajednički ocenili da republička vlada ima loš koncept štednje i da će svojim merama prouzrokovati ozbiljne posledice. Ideju da se iz republičke kase smanji transfer novca lokalnim samoupravama opisali su kao - neozbiljnu i nedopustivu. U vezi sa tim, oglasio se Nenad Milenković, predsednik SO Novi Beograd i predsednik Stalne konferencije gradova i opština:
- Ovakav plan Republike da se izbori sa krizom dovešće do kolapsa malih opština, a u gradovima do smanjivanja investicija i priliva novih sredstva.
Gradonačelnik Čačka Velimir Stanojević napominje da bi smanjenje budžeta za 200 miliona, koliko je predviđeno aktuelnim merama, u ovom gradu zaustavilo investicije kao što je izgradnja vrtića sa 500 mesta i mosta na Zapadnoj Moravi:
- Beograd sa smanjenjem od četiri milijarde neće toliko osetiti restrikciju, kao ni Čačak i Inđija koji imaju sopstvene prihode, ali opština Lučani će da doživi kolaps jer zavisi od transfera. Siromašnije sredine neće imati dovoljno para ni da podmire tekuće troškove, a kamoli da održe privredu.
Smanjenje budžeta dovelo bi do ozbiljnih posledica po običan narod. Manje bi bilo mesta u vrtićima, ulice ne bi bile asfaltirane, a bili bi zaustavljeni svi važniji projekti. To bi, pak, dovelo do veće nezaposlenosti i daljeg raseljavanja pojedinih regiona, naročito juga.
Među merama republičke vlade koje su dodatno kritikovane je i drastično smanjenje broja zaposlenih i njihovih plata.
Šta da im smanjimo, zapitali su se gradonačelnici. Načelnik opštinske uprave u Paraćinu ima platu 44.500 dinara, a radnik sa srednjom stručnom spremom 19.000. Radnici koje plaća republička poreska i katastarska služba, a rade u opštini, imaju daleko veće plate.
Miroljub Stojčić, gradonačelnik Vranja, napominje da se kriza debelo oseća u ovom gradu i da nisu potrebne dalje restrikcije: Zaustavićemo projekte iz NIP-a jer ne možemo da učestvujemo sa 30 odsto u njihovoj realizaciji.
Gradonačelnici Kruševca, Novog Pazara i Koceljeve takođe upozoravaju da će najveće žrtve biti upravo najmanje i najsiromašnije opštine kojih je najviše u Srbiji, kao i da postoji opasnost da postanu "crne demografske rupe iz kojih svi beže".
Demografi predviđaju da će se u Beogradu uskoro preseliti polovina srpskog stanovništva, što će dodatno stvoriti nove teškoće, počev od zapošljavanja do izgradnje stanova, saobraćajnica, kompletne infrastrukture. U Kruševcu, koji je nekad važio za industrijski moćan i perspektivan grad, danas kruži realnost da niko ništa ne radi, ali je zaposleno stanovništvo na platnom spisku opštine.
Da je sve propalo, a da samo država radi, specijalitet je celog juga, ne samo Kruševca. Kada je to pitanje nedavno izneto kao tema Vlade Srbije dva ministra, Milan Marković i Mlađan Dinkić, su se žestoko posvađala.
Radnicima u državnoj upravi, koji imaju od pet do 30 godina radnog staža i žele da dobrovoljno napuste posao, biće ponuđeno 550.000 dinara jednokratno i 15.000 dinara po godini radnog staža, najavio je ministar državne uprave i lokalne samouprave Milan Marković, što je kasnije razbesnelo ministra ekonomije Mlađana Dinkića, koji već osam godina samostalno "čuva" državnu kasu.
Marković je najavio da će potpisivanje ugovora sa opštinama u Srbiji o programu racionalizacije broja zaposlenih u državnoj upravi početi 8. aprila, te da će jednokratni iznos otpremnine biti na teret države, a po godini staža na teret opštinskih budžeta. Ministar je rekao da posebno nema razumevanje za predsednike opština i gradonačelnike čiji su budžeti platama zaposlenih opterećenih 60, pa i više odsto.
Marković je u jednoj izjavi za javnost oštro poručio da će te opštine "imati grdnih problema, jer vlada neće finansirati njihov luksuz".
Kao jednu od mera štednje, Vlada Srbije najavila je smanjenje sredstava za lokalne samouprave, što bi prema lokalnim zvaničnicima mnoge opštine dovelo do bankrota. 

Tuga srpskog juga

Prema ovogodišnjem budžetu za gradove i opštine u Srbiji određeno je oko 40 milijardi dinara, ali Vlada uvek traži načine da uštedi, pa je po prirodi stvari najsiromašnijima predviđeno najmanje novca.
Možda je taj finansijski interes između opština i države najbolje objasnio gradonačelnik Inđije Goran Ješić rekavši da država transferom opštinama ne daje novac nego plaća poslove koje lokalna samouprava obavlja za nju kao što su davanje izvoda iz matične knjige rođenih i dečijeg dodatka.
Srbija je jako mala zemlja i kakav bi problem bio kad bi se vojno ministarstvo preselilo u Kragujevac, gde se već i nalazi vojna fabrika?
Ministarstvo poljoprivrede može da ode u Kikindu i tako redom. Ta nekad razvijena mesta bi dobila na značaju i došlo bi se do ravnomernijeg regionalnog rasta. Za ravnomeran regionalni razvoj je neophodna decentralizacija sredstava i vlasti.
Kod nas je realnost sasvim drugačija, pa je politička vlast direktno povezana sa krupnim kapitalom i parama. Pogledajte kako je SRS napravila "čudo" od Zemuna. Pogledom iz vazduha, granica Zemun- Novi Beograd liči na Berlinski zid. Zemun je zatrpan kioscima i kafanama, a sa druge strane niču oblakoderi, poslovni prostori, tržni centri, sportski tereni...
Novi Beograd, onaj deo prestonici bliži 45 paraleli, u poređenju sa sirotim južnim gradovima, predstavlja raskošno i ugodno mesto za život.
Gotovo polovina najsiromašnijih opština je na jugu Srbije. Loša situacija je i istočnom delu zemlje, dok u Vojvodini samo Žitište i Nova Crnja spadaju u kategoriju siromašnih i nerazvijenih opština.
Interesantno je da su od 189 opština u Srbiji svih pet najbogatijih, sa najrazvijenijom privredom, najvećim narodnim dohotkom i najvišim stepenom zaposlenosti nalazi u Vojvodini. U pitanju su: Apatin, Pančevo, Novi Sad, Vršac i Bečej. Najmanje razvijene opštine nalaze se na jugu Republike. To su: Tutin, Preševo, Medveđa, Sjenica i Bosilegrad. Građani u opštinama Novi Pazar, Tutin, Sjenica, Nova Varoš, Priboj, Prijepolje i Raška, po definiciji Svetske banke predstavljaju "aktivno siromašnu populaciju".
U prilog ovoj definiciji idu i rezultati socio-ekonomskog istraživanja koje je u ovih sedam opština obavilo lokalno veće Evropskog pokreta u Novom Pazaru.
Ovih sedam komuna ima oko 321.000 stanovnika, od toga nešto više od polovine čini ženska populacija. Nezaposlenih ima 51.087 ili 15,9 odsto. Socijalnu pomoć koristi 12.176 punoletnih građana. Na jedan obrok dnevno u narodnim kuhinjama Crvenog krsta u Novom Pazaru, Sjenici, Tutinu, Priboju i Prijepolju, može da računa 3.590 ljudi i još 2.600 zahteva u Novom Pazaru, Tutinu i Priboju čeka pozitivno rešenje.
Najteža situacija je u opštini Priboj u čijoj narodnoj kuhinji ima 250 korisnika i još hiljadu je predalo zahtev. U ovim opštinama živi 8.869 izbeglih i raseljenih lica, a iz zemalja Evropske unije vratilo se 37.583 azilanata. Po broju povratnika na prvom mestu je Novi Pazar sa 18.330, slede Tutin - 7.842 i Sjenica sa 6.101, a najmanje ih se vratilo u Novu Varoš, samo 93.
Na osnovu dobijenih podataka, u odnosu na broj stanovnika, najviše siromašnih ima u tutinskoj opštini - 49,6 odsto, u sjeničkoj 43,3 odsto, u opštini Novi Pazar 40,5 procenta, u Priboju 28,8, Prijepolju 27,3 procenata, raščanska opština ima 23,3 odsto siromašnih i Nova Varoš 18,7 procenata.
Kada se ovi podaci uporede sa onim iz Beograda dolazi se do konstatacije da je siromaštvo u Tutinu veće za 11,5 puta, u Sjenici za 10 puta, u Novom Pazaru za 9,4, Priboju za 6,7, Prijepolju za 6,4, u Raški za 5,4 i u Novoj Varoši za 4,4 puta u odnosu na standard u glavnom gradu Srbije.
Ovi rezultati daju sumornu sliku života u ovih sedam opština u kojima se socio-ekonomska istraživanja rade od 2002. godine. Ljudi preživljavaju na robnim i robno-zelenim pijacama, od poljoprivrede, sezonskog rada na Kopaoniku, od sitnog šverca sa Kosovom i Crnom Gorom, na ulicama, po baštama, restoranima i kafićima.
Od četiri topličke opštine, dve najveće su i najsiromašnije, prema statističkim pokazateljima koji su objavljeni prošle godine. U odnosu na broj stanovnika, u Prokuplju i Kuršumliji gotovo četvrtina je bez posla, ali i ostali neveseli pokazatelji govore da se živi na ivici siromaštva.
Prema statističkim podacima od oko 50.000 stanovnika u prokupačkoj opštini, nezaposlenih je oko 10.000. Ništa bolje nije ni u Kuršumliji, jer od oko 21.000 stanovnika, njih 5.000 nema nikakvog posla, a možda ni nade da će ga uskoro dobiti.
Ni broj penzionera, ni više od deset hiljada fiktivno zaposlenih u ovim opštinama ne popravljaju lošu socijalnu kartu i nizak standard.
Nadležni navode neuspelu privatizaciju najvećih topličkih preduzeća kao glavni razlog loše ekonomske slike. Takođe, najveći broj zaposlenih, zapravo, radi u trgovini i uslužnim radnjama, dok je istovremeno veoma mali broj proizvodnih delatnosti. Tokom privatizacije više od 2.000 ljudi ostalo je na ulici. Primorani da se snalaze, neki do njih su posao pronašli u privatnim radnjama, gde ostvaruju minimalna primanja, a oko 90 odsto njih je bez radnog staža i socijalnog i zdravstvenog osiguranja.
Slično je i u prokupačkoj opštini. Osim nekoliko hiljada zaposlenih sa primanjima iz opštinskog i republičkog budžeta, svi ostali radno sposobni snalaze se kako znaju. Teška ekonomska situacija u Toplici izaziva i višegodišnju migraciju stanovništa. Prema grubim procenama, svake godine sa ovog područja iseli se blizu 1.000 stanovnika. Migracija je najizraženija iz seoskih sredina kuršumlijske opštine, gde je zbog loše infrastrukture najdrastičniji odlazak iz sela duž administrativne linije sa Kosovom.
Kako bi donekle ublažilo siromaštvo, Ministarstvo rada i socijalne politike obezbedilo je sredstva za finansiranje narodnih kuhinja u 58 gradova i opština u 2009. godini, jer zbog nedovoljnih sredstava u budžetu opštine nisu mogli samostalno da obezbede finansiranje obroka za najsiromašnije stanovnike. U Srbiji ima 21.725 korisnika narodnog kazana.
Da bi se gladni nahranili, prema podacima ministarstva kojim upravlja Rasim Ljajić, neophodno je 50.047.303 dinara.
Tačno pre godinu dana odbornici SO Knjaževac nisu prihvatili osnivanje reintegracionog centra na području opštine, jer bi povratak velikog broja siromaha još više pogoršao siromašno stanje područja.
Srbija je, da podsetimo, sklopila dogovor sa zemljama Evropske unije da vrate oko 150.000 azilanata u Srbiju, uglavnom Roma, koji nisu dobili tamošnja državljanstvo. Kako je ova opština izuzetno siromašna i u njoj je prosečna plata 12.000 dinara, to su se Knjaževčani zabrinuli da bi povratnici još više pogoršali i ovako teško socijalno stanje u opštini. Sakupljeno je oko 5.000 potpisa "protiv".
Odmah nakon sednice SO Knjaževac usledila je sednica SO Zaječar, na kojoj su odbornici zaključili da susedi iz Knjaževca ne misle dobro Zaječarcima, jer traže da se readmisioni centar izgradi u Zaječaru. Zato su odbornici usvojili odluku koja glasi: "Takvu vrstu podmetanja od strane knjaževačke Skupštine grad Zaječar odbacuje kao zlu nameru".
Izgradnja centra se odbija sve dok ne budu precizirani kriterijumi. Odbornici su još konstatovali da se ovakvi centri moraju osnivati u bogatim, a ne u najsiromašnijim opštinama, jer su povratnici osobe bez ikakve imovine, prihoda, dokumenata.
Zaključak Knjaževčana da se readmisioni centar izmesti u bogatiji Zaječar deluje pomalo groteskno jer se obe opštine nalaze u teškom siromaštvu. Ali, po starom pravilu, sopstvena je muka najveća. Gladne oči ne vide daleko.

 

 

Predsednička poslanica

Predsednik Srbije Boris Tadić najavio je nedavno, na sednici Glavnog odbora Demokratske stranke, da će pitanje regionalizacije Srbije predložiti on lično, kao centralno pitanje za sledeću Skupštinu stranke.
Pitanje regionalizacije, koje je Tadić u svojstvu lidera DS sam pokrenuo, izazvalo je nedoumice u javnosti i nametnulo pitanje da li je ona moguća bez promene Ustava i šta bi to konkretno značila? I konačno, da li sama ideja regionalizacije vodi ka daljim podelama teritorije?
Tadić se unapred ogradio da ideja koju zastupa nije ideja stvaranja regija koje bi ličile na Vojvodinu i Kosovo rečima: "Ovo nije 1974. godina i vreme Ustava koji je ugrozio stabilnost Srbije".
Do sada se ovom problemu pristupalo tako da su ingerencije države prenošene na neke manje celine koje su postajale državice ili paradržavice. Do kraja mandata ove vlade pristupiće se nekim političkim reformama, jer "Ustav nije sveto pismo"! Može da se razgrađuje.
Sama ideja decentralizacije navodno je usmerene ka građanima, odnosno da na taj način obezbedi bolji život, a ne ka lokalnim političkim elitama, pa da se formiraju feudi, što bi dovelo u pitanje integritet zemlje. Vladajuća elita se poziva na evropska iskustva u regionalizaciji, te da naši regioni steknu prava da se povezuju sa regionima u okolnim zemljama, kao što predviđa vojvođanski Statut.
Tadić se osvrnuo i na pitanje zakona o nadležnosti Vojvodine i Statuta ove pokrajine rekavši da ima onih koji bi da to stave u drugi plan, ali da on smatra da to pitanje ne treba da čeka i da treba da bude rešeno, "ali da treba da bude smešteno u ideju regionalizacije Srbije, a ne izvan nje kao da Vojvodina i njena decentralizacija i regionalizacija nemaju nikakve veze sa regionalizacijom ostatka Srbije".
Ta podela, prema Tadićevom modelu, ustvari je već završena, jer 45 paralela Srbiju deli na bogati sever i siromašni jug ne samo simbolično.

 

Oni gore i oni dole

0Istraživački tim Tabloida došao je do zastrašujućih podataka koji svedoče o dubokom jazu između severa i juga. Koliko je razlika drastična vidi se i po dohotku koji je u ovoj tabeli izražen u evrima.
 

Najbogatije opštine

1. Apatin

broj stanovnika 19.320
prosečna starost 41 godina
broj muškaraca 9.401
broj žena 9.919
najbrojnije stanovništvo 50-54 godine
najpoznatije preduzeće Apatinska pivara
narodni dohodak po stanovniku 304,7
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 81,4

2. Pančevo

broj stanovnika 127.162
prosečna starost 39 godina
broj muškaraca 61.769
broj žena 65.393
najbrojnije stanovništvo 45-49 godina
najpoznatije preduzeće Rafinerije
narodni dohodak po stanovniku 271,9
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 105,3

3. Novi Sad

broj stanovnika 299.294
prosečna starost 39
broj muškaraca 142.033
broj žena 157.261
najbrojnije stanovništvo 45-49 godina
najpoznatije preduzeće Naftna industrija Srbije
narodni dohodak po stanovniku 159,6
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 143

4. Vršac

broj stanovnika 54.369
prosečna starost 40
broj muškaraca 26.139
broj žena 28.230
najbrojnije stanovništvo 45-49 godine
najpoznatije preduzeće Hemofarm i Vršački vinogradi
narodni dohodak po stanovniku 138,6
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 110,8

5. Bečej

broj stanovnika 40.987
prosečna starost 39
broj muškaraca 20.089 broj žena 20.898
najbrojnije stanovništvo 45-49 godina
najpoznatije preduzeće Soja protein
narodni dohodak po stanovniku 161,2
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 102,1

 

Najsiromašnije opštine

1. Tutin

broj stanovnika 30.054
prosečna starost 30
broj muškaraca 14.838
broj žena 15.216 najbrojnije stanovništvo 15-19 godina
narodni dohodak po stanovniku 26,3
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 31,4

2. Preševo

broj stanovnika 34.904
prosečna starost 29
broj muškaraca 17.361
broj žena 17.543
najbrojnije stanovništvo 5-9 godina
narodni dohodak po stanovniku 23,6
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 36,6

 

3. Medveđa

broj stanovnika 10.760
prosečna starost 40
broj muškaraca 5.395
broj žena 5.365
najbrojnije stanovništvo 15-19 godina
narodni dohodak po stanovniku 26,9
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 60,6

4. Sjenica

broj stanovnika 27.970
prosečna starost 35
broj muškaraca 13.975
broj žena 13.995
najbrojnije stanovništvo 10-14 godina
narodni dohodak po stanovniku 32,8
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 58,6

5. Bosilegrad

broj stanovnika 9.931
prosečna starost 43
broj muškaraca 5.022
broj žena 4.909
najbrojnije stanovništvo 65-69 godina
narodni dohodak po stanovniku 24,2
stepen zaposlenosti na 100 stanovnika 85,7

Natrag