Natrag
Kontranapad
Može li naš sport da se odbrani od nasrtaja divljačkog kapitalizma na njegov sistem, resurse, tradiciju i etiku?
Teror plitke pameti i dubokih džepova
Kolonijalizam kapitalističkog Zapada potčinjava male narode i nerazvijene države, kao i one koje su prošle ili još uvek prolaze najsuroviju tranziciju. Uspostavljen je novi poredak i u svetskom sportu. On se uglavnom ne zasniva na kvalitetu, vrednosti i sposobnosti učesnika u takmičenju, već na kapitalu i ulogu ogromne količine novca multinacionalnih kompanija. Pod demagoškom tezom o ljudskim slobodama, slobodnom protoku ljudi i kapitala, najbesprizornije se otimaju vrhunski sportisti ili izraziti talenti koji potiču iz malih naroda i siromašnih, nerazvijenih država. Zov kapitala ih odvlači kod bogatih koji sa njima raspolažu kao sa običnom robom. Ustvari, bogati ih zapravo pretvaraju u savremene robove koji im služe i koriste za zabavu, za nove profite...U kolektivnim loptačkim sportovima, gotovo je nemoguće da mali iznenade velike, konstatuje u svojoj analizi Miroslav Vislavski, Tabloidov urednik sporta
Miroslav Vislavski
Tradicija telesnog vežbanja, fizičke kulture i sporta koja je krasila zemlje socijalističkog lagera, prekinuta je nasiljem kapitalizma. U istoriji sporta ostaju zauvek nenadmašni uspesi sportista iz socijalističkih zemalja. Samo osvrt na te rezultate, kako u pojedinačnim tako i kolektivnim sportovima iz nekadašnjeg Sovjetskog saveza, Poljske, Demokratske republike Nemačke, Čehoslovačke, Mađarske, Rumunije, Bugarske, govori o izvanrednim dostignućima, bezmalo dominaciji kakvu su imali u bazičnim disciplinama kao što je gimnastika, atletika, plivanje, u zimskim sportovima, zatim u borilačkim u boksu i rvanju, dizanju tegova, ali i u čisto intelektualnom kakav je po mnogima šah...
Kako su bili nadmoćni u pojedinačnim sportovima, tako su imali izuzetno jake nacionalne timove u rukometu, vaterpolu, odbojci, košarci, hokeju. Pamte se i visoki plasmani na velikim takmičenjima u fudbalu, koje su imali Mađari, Sovjeti, Poljaci...Uz sportiste iz zemalja socijalističkog lagera nekadašnjeg istočnog bloka, atletičari, bokseri i odbojkaši Kube su bili deo elite svetskog sporta. Njima rame uz rame su bili sportisti iz nesvrstane socijalističke Jugoslavije. Ne toliko u bazičnim sportskim disciplinama, izuzev naravno nekih pojedinaca koji su bili svetski i olimpijski šampioni (Miroslav Cerar u gimnastici ili Đurđa Bjedov u plivanju), koliko u kolektivnim sportovima u vaterpolu, košarci, rukometu, kasnije u odbojci. Ne treba zaboraviti uspehe fudbala u nastupima na Olimpijskim igrama ili evropskim prvenstvima, uz četvrto mesto na Svetskom prvenstvu 1962 u Čileu. Deo evropske i svetske elite su činili i jugoslovenski rvači i bokseri, strelci, veslači i kajakaši...Svi oni su bili olimpijski šampioni ili nosioci olimpijskih medalja.
U istoriji olimpijskih igara izuzev bivših Sovjetskog saveza i Jugoslavije (SFRJ i SRJ), niko drugi nije bio osvajač zlatnih medalja u svim tradicionalnim kolektivnim loptačkim disciplinama. Uz više osvajanih srebrnih ili bronzanih odličja, prvo su se "pozlatili" fudbaleri 1960 u Rimu, a za njima su redom išli vaterpolisti (1968. Siudad Meksiko, potom 1984. Los Anđeles i 1988. Seul), rukometaši (1972. Minhen i 1984. Los Anđeles), košarkaši (Moskva 1980), da bi krug bio zatvoren sa odbojkašima u Sidneju 2000. godine, kojom prilikom je poslednji put intonirana himna Hej sloveni na Olimpijskim igrama. Zanimljivo je da su na najvišem olimpijskom postolju bile i jugoslovenske selekcije u ženskoj konkurenciji koje su nastupale u programu igara. Rukometašice su bile prvo srebrne u Moskvi 1980, a sa njima i bronzane košarkašice. Potom su se rukometašice pozlatile u Los Anđelesu, a košarkašice su zasijale srebrom u Seulu 1988. Uz odbojku, to su bile jedine discipline u kojima su nastupale ženske reprezentacije. Znatno kasnije su u program igara uvrštene ženske konkurencije u vaterpolu i fudbalu.
Ove činjenice opovrgavaju manipulacije savremenog sveta kapitalizma o rodnoj ravnopravnosti koje nam naturaju kao novitete. Ako se tome doda da su jednako uspešni umeli da budu sportisti invalidi koji su donosili medalje sa najznačajnijih zvaničnih takmičenja, onda je jasno da su u socijalizmu postojali jasni aršini o ravnopravnosti i ljudskim slobodama koje su podsticane i ostvarivane u oblasti sporta, a o čemu je brigu vodila socijalno odgovorna vlast i država pravednog društva. Ali, demagoške priče o ljudskim slobodama i pravima u sportu su samo deo sveukupnih manipulacija koje pričinjava svet kapitala u uspostavljanju novog poretka i vrednosnog sistema, prekrajanjem istorije i nametanjem lažnih vrednosti.
Na žalost naroda, izmanipulisanog od strane raznih plaćenika i kvazidemokrata čija je sva demokratija u dubini njihovih džepova i dužini pljačkaških računa na raznim svetskim destinacijama koje je izmislio krupni kapital, naše društvo i država su u sigurnom nestajanju i sve drastičnijem porobljavanju. Sport je oblast koja još uvek odoleva takvim stremljenjima okupatora i njihovih slugu. Mada u ponoru i na samom dnu sopstvene organizacije i bitisanja, odnosima nepoverenja, laži, prevara i neiskrenosti, isisanoj materijalnoj osnovi, siromaštvu i potpunoj bedi, bez vizije, perspektive i sistema, srpski sport je ipak toliko "kvaran" da veoma často pomrsi račune velikim i bogatim.
Teže se to postiže u seniorskoj konkurenciji, ali se postiže. Čine to mahom takmičari koji su daleko od naših očiju i uglavnom su "u službi" kapitala, nastupajući diljem Evrope ili sveta u jakoj konkurenciji. Na zov domovine oni dolaze (ima ih koji odbiju da dođu) pod srpsku zastavu.
Tako skockani, srpski vaterpolisti već godinama suvereno vladaju bazenima sveta, odbojkaši i odbojkašice su u prvoj svetskoj ligi među šest selekcija u izuzetno jakoj i izjednačenoj konkurenciji, veoma često okićeni medaljama od kojih sjaje zlatne sa evropskih prvenstava pre tri godine. Mada kao trenutni bljesak, srebrne medalje sa evropskog prvenstva za rukometaše 2012 i svetskog prvenstva za žene godinu dana kasnije, predstavljaju taj žilavi otpor kapitalizmu koji podjarmljuje vrhunski sport u Srbiji. Košarkaške selekcije uprkos svetski priznatom stručnom kadru naše krvi, ne uspevaju da ostvare ono na šta smo bili ponosni u nizu decenija sve do pre desetak godina. Jednako tako i fudbaleri muku muče da dospeju do učešća na završnici svetskog ili evropskog šampionata. Mundijal u Južnoj Africi 2010 je zakamuflirao dugogodišnji post u učešću na najvažnijim međunarodnim nastupima naše selekcije. Nije nas bilo 2008 na evropskom prvenstvu, kao ni 2012. Svetsko prvenstvo u Brazilu ove godine je prošlo bez naše reprezentacije. U fudbalu nije sporan kvalitet igračkog potencijala, koliko su nasleđe odnosa i uspostavljena kriminogena kadrovska infrastruktura iz ranih devedesetih zatrovale ovaj sport, a sledbenici su sve učinili da ga ne očiste od balasta decenije propasti i svakojakog poniranja.
Nasrtajima kapitalizma i "demokratskih" sistema društva kapitala, uprkos otimanja i trgovine srpskom decom još dok su u pelenama, kao najveće inadžije odolevaju selekcije u mlađim kategorijama. Gotovo je neverovatno da su naši mladi sportisti minulih godina veoma često dolazili sa medaljama oko vrata koje su izborili na kontinentalnom i svetskom planu. Dešava se to u individualnim, a posebno u kolektivnim loptačkim sportovima.
Najnoviji primeri u ovoj 2014. godini su podvizi, ostvareni u vaterpolu i odbojci. Juniorska reprezentacija u vaterpolu je sledeći svoje starije drugove overila evropsko zlato u meču sa Mađarima (kao i seniori) zadnjeg dana avgusta na završnici prvenstva u Tbilisiju. To je najbolja najava o nastavku dominacije srpskog vaterpola u Evropi, a time i u svetu. Ženska odbojkaška juniorska reprezentacija je ove godine na prvenstvu Evrope osvojila šampionat. Nakon dve srebrne iz 2010. i 2012., ove godine su osvojile zlatnu medalju! Juniorska fudbalska reprezentacija je prošle godine osvojila prvenstvo Evrope, nakon pobede u utakmici odluke sa Francuzima!
Samo do pre tri godine kadeti odbojkaške Srbije su bili evropski i svetski prvaci (kao i 2009)! Prošle, 2013 godine na Svetskom prvenstvu za igrače do 23 godine, naša selekcija je bila srebrna! Kod košarkaša ovu godinu su obeležili kadeti koji su polovinom prošlog meseca u meču sa Špancima izborili bronzanu medalju na Svetskom prvenstvu u Dubaiju. Mesec dna ranije na evropskom prvenstvu u Grčkoj, mlada reprezentacija Srbije je u utakmici koja je donosila treće mesto i bronzanu medalju nadvisila Hrvatsku!
Devojke do 18 godina su na Evropskom prvenstvu u Portugalu bile slabije od Španjolki koje su ispred njih uzele bronzanu medalju i potisnule ih na četvrto mesto. Devojke su ostale bez medalje, ali u samom evropskom vrhu, sa lepom perspektivom u u narednim takmičenjima. Juniorska fudbalska reprezentacija je ove godine poklekla u polufinalnoj utakmici sa Portugalcima, nakon slabijeg izvođenja jedanaesteraca posle 120 minuta igre bez golova. I to je veliki uspeh, ako se uzmu u obzir sve okolnosti u kojima su naši klubovi i fudbal kao sport. Rukometni sport za razliku od drugih u konkurenciji mlađih kategorija, nema slična ostvarenja, ali nije za potceniti ni osmo mesto juniora na Evropskom prvenstvu u ovoj odnosno sedmo mesto kadeta na svetskom prvenstvu prošle godine.
U vreme kada ovaj broj bude štampan, biće poznato da li je Srbija sa fudbalskom selekcijom do 21 godine izborila plasman na završnicu Evropskog prvenstva za igrače do 21 godine. Pre zadnja dva kola (Italija - Srbija 5. septembra i Severna Irska - Srbija 9. Septembra), Srbija je bila na prvoj poziciji. Uz preostale direktne protivnike iza naših mladića su još Belgija i Kipar. Bude li malo sreće I pravde, eto naših mladih fudbalera na finalnom turniru u Češkoj.
Šta nam govore ove činjenice? Sport odoleva zahvaljujući vitalnosti, entuzijazmu, upornosti, inatu i iznad svega talentu ovih naroda. Potreban ja radikalan zaokret u kome će sportske podanike vladajućih, zameniti otresiti, slobodoumni i energični ljudi koji su poklonici istine i pravde, ideje, vizije, kreacije i sistema. Oni će stvoriti ambijent koji će se otrgnuti iz naručja vlastodržaca i koristoljubaca, doneti pravne norme i planove koji će sačuvati komparativne prednosti srpskog sporta i koji će ga konzistentno unapređivati i sačuvati od kapitalističkih pohlepnika i njihovih političkih podanika.
Srbija je zemlja propadanja, mada nas vođe uveravaju u suprotno. Lažu nas kao da smo maloumni ili da smo njihovi slepi partijski vojnici. Srbiji se ne piše dobro, jer joj je iz godine u godinu sve gore. Nema boljitka za narod. Boljitak je za malobrojnu probranu "elitu" lažova, prevaranata i pljačkaša. Ne pomerimo li ih ka smetlištu istorije, u dogledno vreme će nestati ono što krasi naš sport. Ako očuvamo postulate na kojima on još funkcioniše, eto šanse I za narod I neku novu Srbiju!